مبارزه عبدالعلی مزاری الگوی ارشمند برای هزاره ها

رهبر شهید که از نوجوانی تا جوانی در کوره حوادث مبارزه با استبداد ذوب ‏شده بود و مطالعات عمیق از مبارزان سربراورده عصر خود داشت و حتی ‏آنان را در مبارزه شان یاری رسانده بود ، دیگر یک آدم ساده لوح و کله شق ‏نبود اما او به اصول ها و قوانین که به آن باور داشت به سختی کاربند بود. ‏
تمامی خصوصیات یک سیاستمدار خوب مثل تصمیم گیرنده بموقع ، دارای ‏ارتباطات موثر، پابند به شفافیت ، حفظ عدالت و حساس به مطالبات مردم در ‏وجود رهبر شهید موج می زد که طی سالهای مقاومت غرب کابل برای مردم ‏ما عیان شد. ‏
او می دانست که بدون حزب قوی صدای قوی خلق نمی شود و احزاب ضعیف ‏تنها به پیروی از احزاب قدرت مند می توانند نقش آفرینی کنند به همین دلیل او ‏با همه رهبران احزاب هشتگانه نشست و آنها را برای وحدت قناعت داد تا آن ‏حزب قوی ، بستر فعالیت چهره های مختلف با دیدگاه های متفاوت باشد همین ‏است که او حزب وحدت را بنا کرد تا از تریبون آن صدای قدرتمند و واحدی ‏بلند شود.
‏
او هرچه را انجام می داد به هدف توسعه و پیشرفت کشور بود و می خواست ‏نقش یک انسان هزاره در آن توسعه و انکشاف قابل دید باشد ، همین است که ‏او با درک گذشته تاریک و خفقان خلق شده توسط حاکمیت های ظالم فریاد می ‏زد که " می خواهم هزاره بودن در افغانستان جرم نباشد" زیرا طی قرنها ‏حقوق اساسی مردم ما از سوی حاکمیت نادیده گرفته می شد و برای فرد هزاره ‏احراز هویت قومی اش بمثابه محرومیت بیشتر از فرصت های کاری و ‏اقتصادی بود که رهبر شهید درد آن را بخوبی حس می کرد . ‏
او می خواست مردم ما و همه ملیت های محروم در تصمیم گیری ها شریک ‏باشد زیرا می دانست که بدون شراکت در تصمیم گیری فقط با حضور ‏سمبولیک چند وزیر یا معین نمی توان بر مشکلات موجود غلبه کرد و مردم را ‏به حقوق اساسی اش رساند و نه هم مردم ما برای شراکت در توسعه و پیشرفت ‏کشور ظرفیت های لازم را کسب می کرد. ‏
او نفی هیچ قشر و ملیت از جامعه افغانستان را نمی پذیرفت بلکه خواهان ‏مشارکت معنی دارهمه اقشار جامعه و ملیت ها در تشکیل نظام سیاسی کشور ‏بود به همین دلیل حضور زنان را در همه بخش های حزب وحدت تضمین ‏کرده بود و برای نقش فعال جنبش ملی اسلامی در همه عرصه ها فرصت مهیا ‏ساخته بود در حالی که احزاب هشتگانه بکلی منکر نقش جنرال دوستم و ‏دوستانش بخاطر سوابق اش در حاکمیت داکتر نجیب الله بودند و به زنان هم در ‏احزاب جهادی کوچک ترین نقشی را روادار نبودند. ‏
اومی خواست در افغانستان نظام فدرالی باشد زیرا او می دانست که در چنین ‏نظامی احتمال تحقق خواسته های عدالت خواهانه او بیشتر است . ‏
او در تلاش ظرفیت سازی نسل آینده برای حضور در همه صحنه ها بود که در ‏این زمینه در بامیان دانشگاه افتتاح کرد. ‏
در بخش مرجعیت تا آن زمان مردم ما پیرو مراجع غیر هزاره بودند و تا آن ‏روز هیچ عالم هزاره ای با آن که علم و دانش اش از دیگران بالاتر می بود ‏جرأت نمی کرد تا رساله چاپ کند و مدعی مرجعیت شود اما رهبر شهید این ‏طلسم را شکست .‏
او با تشویق و حمایت از آیت الله محقق کابلی راه را برای قد علم کردن مراجع ‏بعد از آن باز کرد .‏
همان موقع در صفوف حزب وحدت آنهای هم کم نبودند که با مرام و خواسته ‏های رهبر شهید در کلیت موافق نبودند یا با مبارزه برای تحقق آن مرام در ‏محوریت رهبر شهید مشکل داشتند زیرا رهبر شهید با این که همه آنها را در ‏تشکیلات جمع کرده اما خود را پابند به بعضی قواعد و اصولهای می دانست ‏که مانع منفعت های شخصی خیلی ها می شد.
در آن زمان باورها این بود که چون همه چهره های که در حزب وحدت نقش ‏آفرینی می کردند متعلق به مذهب شیعه و همه به نوعی پیرو انقلاب اسلامی ‏ایران بودند باید حتماً تابع سیاست های آن کشور هم باشند اما چون حاصل ‏مطالعات و ارزیابی رهبر شهید برای او روشن ساخته بود که اگر هزاره تابع ‏دیگران باشد قرنها در اسارت باید بماند که این با روح آزاده او سازگار نبود.
یکی از دلایل تضادات داخلی حزب وحدت هم همین روح آزادگی رهبر شهید ‏بود که نمی خواست بازی نیابتی دیگران را پیش ببرد.
کلیپ صوتی که به تازگی از آمر صاحب مسعود افشا شده است به صراحت ‏نشان می دهد که ایران در آن زمان به طرف مقابل مقاومت غرب کابل ‏اطمینان داده بود که شیعیان را در کنارت قرار می دهم اما این حرف ایرانی ها ‏عملی نمی شد که به بی باوری مسعود نسبت به آنان انجامید اما دلیل آن ‏برخلاف آنچه مسعود می گوید دوروی ایرانی ها با آنان نبود بلکه دوروی ‏ایرانی ها با هزاره ها بود که روح آزاده رهبر شهید با چنین خواست ‏غیرعادلانه موافق نبود و همه تلاش های ایران برای بردن حزب وحدت در ‏کنار دولت آقای ربانی با ناکامی مواجه می شد. ‏
نیروهای درگیر در کابل به حدی میان خود مصروف شده بودند که از ظهور ‏نیروی سومی بنام طالبان بکلی غافل بودند و زمانی هم که خبر پیشروی آنان به ‏کابل می رسید هم جدی تلقی نمی شد اما آنان با تدارکات وسیع و یارگیری ‏سریع از قندهار تا کابل بدون کدام موانع حرکت کردند و آنچه در کابل در ‏برابر شان آمد هم یارای مقاومت در آنان نبود زیرا آنان تمام توانایی شان را در ‏برابر هم هزینه کرده بودند. ‏
رهبر شهید و یاران باوفای همرزمش هم در همین گیرودار به دست نیروهای ‏طالبان افتادند و اینکه بعداً چگونه به شهادت رسیده اند جزئیات آن هنوز در ‏پرده ابهام باقی مانده است ولی واقعیت امر همین است که آنان به دست طالبان ‏یا عناصر متحد شان به شهادت رسیده اند. ‏
گرچند بسیاری از کارها آن طوری که در آن مقطع پیش رفت محل سوال دارد ‏‏اما آنها به تدبر و صداقت در رهبری رهبر شهید ارتباط ندارند بلکه در انجام ‏‏امور از سوی دیگران ارتباط می گیرد و نیاز است که منتقدین تیغه انتقاد را به ‏همان ‏سو نشانه گیرند نه بطرف تدبر و صداقت رهبر شهید. ‏
رهبر شهید هیچگاه از مرقوم ساختن جزئیات فعالیت اش غافل نبود و ما ‏بصورت غیررسمی به سوانح قبل از دوره مقاومت ایشان دسترسی داریم که ‏بسیار دقیق جزئیات را بیان کرده اند اما او برای این که مردم را درمتن رخداد ‏ها ‏قرار داده باشد کلیات همه مذاکرات های خود را در همان موقعی که نیاز ‏بود بیان می کرد تا آنها هم از نگاه فکری برای آنچه در انتظار شان است آماده ‏باشند. ‏
بعد از شهادت رهبر شهید حزب وحدت دوباره تحت رهبری محمد کریم خلیلی ‏منسجم شد که در چندین جنگ با طالبان در تقابل قرار گرفت و سقوط مزار ‏شریف و شهر بامیان پیامد آن جنگ ها بودند که تلفات بالای را بر مردم ما ‏تحمیل کرد اما آنها را نمی توان ناکامی خاصی برای حزب وحدت شمرد زیرا ‏در آن مقطع نیروهای حزب هنوز در شوک از دست دادن رهبر شهید مورال ‏بالای برای مبارزه نداشتند اما تنزل جایگاه حزب وحدت به گروه های فشار ‏طی بیست سال جمهوریت ناکامی مهمی بود که تشکیلات حزب وحدت با آن ‏مواجه شد.‏
در این مدت با همان وضعیت حزب وحدت انشعاب های پی درپی را هم تجربه ‏کرد که باعث شد چهره های اصلی و محوری حزب در انزوا خودخواسته ‏بروند اما بخاطر رواداری که خاصه نسل قبلی بود دلایل انتخاب انزوا را بیان ‏نکنند. ‏
آنچه مسلم است این که حزب وحدت پس از رهبر شهید کم کم با رویکرد و ‏تدبر رهبر شهید فاصله گرفت زیرا برای آنان مشخص بود که رفتن به آن راه ‏کمترین هزینه اش محرومیت از امتیاز ها و تجمل گرایی ها می توانست باشد ‏که آنان نمی توانستند تحمل کنند.‏
طی بیست سال گذشته همه ما دیدیم که میراث داران رهبر شهید درحزب ‏وحدت به آن شیوه که باید صف آرایی می کردند اصلاً نکردند و اگر سیاست ‏بزرگان آن دوره را مبارزه بخوانیم حاصل آن چیزی نبوده که قناعت مردم ما ‏را درپی داشته باشد.‏
سقوط نظام جمهوریت از یک سو به دلیل معامله و نادیده گرفتن مطالبات مردم ‏افغانستان در مذاکرات دوحه بین آمریکا و طالبان اما به نظرم دلیل اصلی بی ‏مبالاتی رهبران آن نظام بود که شرایط را به سوی برد که آمریکا امید چندانی ‏در بقای آن نظام نداشته باشد و برای خروج بدون چالش و منافع آینده خود با ‏طالبان به مذاکره بپردازد در حالی که راه های برای مذاکره با طالبان برای ‏دولت های جمهوری بیشتر مساعد بود.‏
در بحبوحه مذاکرات قطر احزاب سیاسی هم پشت دولت را بکلی خالی کردند ‏زیرا آنها به ار راه های گوناگون سراغ طالبان رفته بودند و حامیان منطقوی ‏طالبان هم آنان را خوب توجیه کرده بود. ‏
برای این که از موضوع خارج نشویم باید کوتاه این را بگویم که رهبران ما در ‏بیست سال گذشته چنانی که عمل کردند برایند آن همانی که با آن مواجه شدیم ‏بود و حالا در وضعیتی که قرار داریم در خوشبینانه ترین حالت نشان دهنده ‏سوء مدیریت آنان است.‏
بخاطرآنچه در این بیست سال گذشت بسیاری ها در کلیت موجودیت احزاب را ‏برای جامعه موثر نمی دانند و این را در کمنت های زیر پست های که در آن ‏از تأسیس احزاب یا نقش احزاب سخنی بمیان بیاید می توان دریافت که این یک ‏چیز خطرناک برای جامعه ماست . ‏
آنچه فعلاً در کشور جریان دارد که معاملات و معادلات سیاسی به آنانی تعلق ‏گرفته که وظیفه شان این نیست واصلاً دید عمیقی بر رخداد ها و تعاملات ‏سیاسی ندارند ‏
نیاز این است که ما همانطور که همه ساله از سالروز شهادت رهبر شهید ‏تجلیل به عمل می آوریم باید افکار و ایده های او را بازخوانی کنیم و در پرتو ‏آن معیار های را مشخص کنیم و هر آنی را که با آن معیار ها برابر بود یک ‏سر و گردن بالاتر از خود بپذیریم و فرصت دهیم که برای زعامت ما قد علم ‏کند .
مسلم است که با همه علمیت و مراتب علمی که بسیاری از نخبگان ما دارند اما ‏برای رهبریت کافی نیست و بسیاری ها اند که سخنور توانا اند اما آن هم به ‏تنهای رهبریت را سبب نمی شود و هستند کسانی که هم سخنور توانا و هم ‏علمیت شان بدیل ندارد اما بازهم نمی تواند مدعی رهبریت شود. ‏
در کنار نخبگان علمی و سیاسی ما چهره های موثر اقتصادی هم داریم که آنها ‏هم با این که اصلاً از سیاست و علم روز بهره ای ندارند اما مهارت اقتصادی ‏آنان برای رشد جامعه و انکشاف فعالیت های سیاسی اهمیت ویژه ای دارد ولی ‏آنها هم به دلیل توانمندی اقتصادی خود نمی توانند مدعی رهبریت شوند . ‏
تنها مهم فقط این است که روند فعالیت های سیاسی درجامعه باید در هر سطح ‏از جامعه ما ادامه داشته باشد تا از میان آن مزاری دیگری برخیزد. ‏
هر آنی که بتواند مشکلات و چالش های مردم را بخوبی درک کند و برای آن ‏بی مدعا فعالیت کند و مثل شمع بسوزد اما در کنارآن تدبر معامله در عرصه ‏های سیاسی را داشته باشد ، سیاستمداری که اگر دروغ می گوید آن دروغ ‏برای آنانی نباشد که مدعی مبارزه برای حقوق آنان است او همانیست که ما ‏دنبال آن می گردیم . ‏