زبان هزاره گی مجموعه ای از گویش ها و چند گویشی هاست
دو
دوشنبه
30 دسامبر 2013
زمان خواندن: (تعداد واژه ها: )
- وقتی زبان هزاره گی? وجود داشته باشد که دارد، نوشتن الفبا و دستور زبان برای آن آسان است. تازه دستور زبانی می توان نوشت که کاملن با نیازهای امروزی عیار باشد و مشکلات و ضعف های دستوری زبان دری و فارسی را نداشته باشد. می توان حتا در شکل پیشرفته تر و در قدم های بعد، حروف زاید مانند ظ، ظ و ذ را حذف کرد تا زبان به سمت طبیعی تر بودن خود پیش برود.
- وقتی خود زبان باشد، تدوین دستور زبان و موارد دیگری که خردمندان دانشگاهی لازم می دانند برای زبان هزاره گی کار پیچیده ای نیست. همین زبانی که دری فارسی نامیده می شود مگر کدام دستور زبان عجیب و غریبی دارد؟ این زبان چه در ایران و چه در افغانستان، هنوز به شکل مدرن و امروزی در نیامده و مشکلات دستوری و تناقضات نوشتاری و گفتاری فراوان در خود بصورت جداگانه و نسبت به هم دارند که حتا کودکان دوزبانه که در بین هزاره ها بسیارند، براحتی می توانند در مقایسه با زبان (های) دیگری که فرا گرفته یا می گیرند متوجه آن شوند.
- زبان هزاره گی شباهت های بسیار بسیار زیادی با دری و فارسی دارد. این مورد هیچ مشکلی نیست، مگر کم هستند زبان هایی که شباهت های زیادی با هم دارند و اما برای خود زبان های جداگانه خوانده می شوند؟ نام ها برای زبان ها چندان دایمی نیستند. مثلن نام فارسی مگر چقدر قدمت دارد؟
- در قسمت زبان دانستن پدیده ی تولید شده توسط ارگان آوایی- صدایی در همکاری با مغز، این کارشناسان زبان در دانشگاه ها نیستند که تصمیم می گیرند. این بیشتر مربوط به اراده ی سیاسی و ملت بودن یک گروه مردمی می شود، موردی که هزاره ها بخوبی می توانند آن را داشته باشند.
- زبان هزاره گی می تواند شکل استاندارد شده ی دری باشد.
- استاندارد کردن دری یک حرکت و حرکت دیگر در کنار آن، می تواند استاندارد کردن گویش های هزاره گی باشد. من در این مورد از تجربه ی بوکمل در مقابل دانسک و نی نشک برای استاندارد کردن گویش ها بسیار خوشم می آید.
- یک گویش هیچگاه خود به گویش های دیگر تقسیم نمی شود، در حالی که زبان هزارگی دارای گویش ها و چند گویشی های مختلفی ست. گویش ها و چند گویشی های زبان هزاره گی قدرت شناخته شدن دارند و مقدار تفاوت ها و اندازه و پهنای آن ها آنقدر برجسته هست که شخصیت های مستقل گویشی بیابند. گویش هزاره گی در کویته؛ گویش هزاره گی برخورد کرده با گویش های مختلف فارسی و دری؛ چند گویشی های هزاره ها در کابل، بامیان و دایکندی؛ گویش ها در مناطق کوهستانی و روستایی هزارستان، گویش ها و چند گویشی های هزاره ها در پریمان، باخرز، تربت جام، تربت حیدریه و مشهد؛ و البته چند گویشی های برخورد کرده با زبان های غیر منطقه ای، بويژه اروپایی در جمع نسل دوم، نمونه های خوبی از به تشخیص رسیدن گویش های مختلف در زبان هزاره گی ست. در شخصیت یافتن یک نوع رفتار آوایی/ صدایی بصورت گویش، عوامل مختلفی دخیل است که می توان یک یک در موردشان بحث کرد.
زبان هزاره گی، برخورد لیبرال با زبان
شنبه 28 دسامبر 2013, بوسيله‌ى کامران میرهزار
پيام‌ها
30 دسامبر 2013, 14:26, توسط firoz
سلام محترم
از این که در این مورد جامعه هزاره ره متوجه ساختید ممنون هستم. در این جای شک نیست که در مورد زبان هزاره گی? توجه صورت نگرفته و در نتجیه این زبان غنی منحیث یک "لحجه" تلقی میشود.
اگر بتوانید این مسئله جدی گرفته و با دوستان دانشمند دیگر کار عملی ره راه اندازی کنید خیلی عالی خواهد شد. منظورم از کار عملی همین پیشنهاد شما برای به قابل دراوردن الفبا هزارگی بصورت علمی و مدرن است.
زنده بشی برار
فیروز
30 دسامبر 2013, 14:41, توسط حامد
در قسمت وجود کلمات پشتو در هزارگی که در بحث قبلی از جانب دوستی بنام صورتگر گفته شد:
قابل توجه آقای صورتگر: گپ های منطقی گفتید اما در قسمت وجود کلمات پشتو در هزارگی کمی دقت میکردید. کلمات خیل، کوته، سوته، تک بیل یا تکک بیل همه ترکی است که هزاره ها شاخه یی از آن است و هنوز هم این کلمات در بین اقوام ترکتبار قابل استعمال است مگر کلمه خیل را که معنی کتگوری, بخش ویا قسمت را میدهد, اقوام ترک اغلب به پرنده گان استفاده میکنند. مثلآ خیل کبوتر, خیل گنجشک, خیل مینا وغیره.
چونکه زبان ترکی در افغانستان سرکوب شد و کلمات به عاریت گرفته شده از ترکی به پشتو به ذهنیت مردم گویا پشتو قبولانده شد. مانند جرگه (مغولی) اولس, شاغلی (سایغلی) ترکی اویغوری به معنی محترم, اتا, انا, بابا (آته, آنه, بوبه) و بسیار کلمات دیگر که کمیت آن به بیشتر از 70% همه منشآ عربی, ترکی, فارسی, اردو, انگلیسی و گاهی روسی نیز دیده میشود. البته که این مسئله کسر شآن زبانی نیست و هر زبان میتواند از همدیگر بگیرد و خود را غنی و فهما بسازد. مثلآ زبان فارسی بیشتر از 80 % آن عربی, ترکی, انگلیسی و فرانسوی است. زبان ترکی نیز از زبان عربی بسیار متآثر است. اما مهمتر از همه اینست که مسائل و حقایق علمی به بازی های تعصبی گرفته نشود.
30 دسامبر 2013, 16:13, توسط سروش سکوت
جناب میر هزار!
من نوشته آقای حامد وستا را خواندم و آن را خیلی منطقی یافتم. هیچ گاه نباید در صدد آن باشیم که مسایل علمی را با محک عصبیت و تعلق قومی بسنجیم. این یک کار عبث و بیهوده است. حتی در تصورم خطور نمی کرد که انسانی چون شما روزی چنین ادعایی کند!
30 دسامبر 2013, 22:44, توسط شمس هزاره
سروش سکوت،
ایا می توانم از شما خواهش کنم که لینک آن نوشته ای حامد وستا را اینجا بگذارید؟ تشکر
31 دسامبر 2013, 17:25
آقای میرهزار، آرزوی سال نو من برای شما عقل بیشتر و خودبزرگ بینم کمتر است، امیدوارم درسال جدید شفاهی عاجل یابی و در سالهای که از عمرت باقیست هیچگاهی به امراضِ از این نوع گرفتار نیایی.
24 جنوری 2014, 11:46, توسط کامران
وقتی منِ فارسی زبان می‌توانم گویش هزارگی را بفهمم و دریابم، یعنی دارای یک زبان هستیم. پس بیهوده خود را نرنجانید و عرض خود نبرید و زحمت ما مدارید.