در ادامه ی در حق شعر ظلم می شود

يک خواننده ی کابل پرس^? که از طرفداران راوا و شايد هم عضو اين سازمان باشد، پيام زير را ارسال کرده است:

" بین خود هستیم کامران جان میرهزار. "نقد" خودت را از بیرنگ کوهدامنی ببین و نقد پیام زن را. نقد شما به درد آن "ادیبان" درازگوی شهرت طلب و بی وجدان میخورد که سعی میکنند از کوهدامنی با توسل به ابزارهای ادبی او را شاعری والا ثابت نمایند بدون توجه به ننگ پرچمی و جهادی بودنش. اما پیام زن میگوید که ولو او ملک الشعرا هم باشد، فرهنگی کثیف و بدرد نخوری است که باید افشا و محکوم شود زیرا پس از سقوط حکومت پرچمی اش شرم نکرده و به آشنایی با خاین و حنایتکار - "فرمانده مسعود"- می نازد. به خاطر همینگونه نقد های خانمان برانداز است که پیام زن مورد حمله کین توزانه و نامردانه همه قلم بدستان خاین جهادی و پرچمی قرار می گیرد ولی شمابه جر و بحث روی توانایی و ناتوانی های شعر کوهدامنی دعوت میشوید! راوا باید به آن برخورد های خاینانه به خودش از سوی میهنفروشان پرچمی، خلقی و بنیادگرا ببالد و شما باید از برخورد"کوهدامنی" که دفاعش از بیرنگ را بی ارتباط به جنایتکاران میداند، سر در گریبان کرده و رمز مبارزه علیه دشمنان پلید این مرز و بوم را متواضعانه از راوا و پیامش بیاموزید. امید از این توصیه بی ادعا نرنجید."

پاسخ من هم به اين پيام و هم پيام های مشابه ديگر طرفداران راوا:

آقا يا خانمی که بنام منصف نوشته ای. اول اينکه گمان نمی کنم اين شيوه ی بحث باشد که بگويی بين خودمان هستيم و با نام مستعار بنويسی. ما به اين می گوييم پنهان شدن و بعد کسی حاضر نشود بار مسووليت گپ شما را بر عهده بگيرد. من از آنچه شما نامش را توصيه مانده ايد نرنجيده ام و حتا از تاختن روا به خودم هم نرنجيده ام. اگر قرار باشد با اين چيزها آدم برنجد بهتر است که پای به ميان نگذارد. اما درباره ی آنچه گفته ايد بايد بگويم که نه برايم قانع کننده نيست. چرا؟

اول: راوا هيچ تخصص ادبی ندارد و ادبيات را از لايه ی سياسی آن می بيند و به هر نوشته ای که با مذاق سياسی راوا برابر باشد، ادبيات ناب می گويد در حالی که چنين نيست و ممکن آن نوشته فاقد ارزش ادبی باشد. لطفا تصور نکنيد که سياست برای من مهم نيست مهم هست اما وقتی به چيزی می گوييم "شعر" که "شگرد نو ادبی" داشته باشد . اول بايد مرز شعر بودن و يا نبودن آن را مشخص کنيم و سپس به لايه ی سياسی آن می توان پرداخت. پيش از آنکه شما به ادبيات رسيدن اثری را ثابت نکنيد، نمی توانيد نام آن را شعر بناميد. بله نامش را بمانيد يک چيز ديگر مثلا متن غير ادبی آتشين، تند و ...

اگر نگاه ژرف کنيد و سطحی ننگريد، می بينيد که با همان نگاه سياسی به شعر نيز شعری می بايد پايداری داشته باشد که ابتدا در خود (زبان)انقلابی کرده باشد و نه اينکه با عناصر سنتی به شعارگرايی و آن هم از نوع انقلابی روی آورده باشد. از ديد شما نوشته های بيرنگ کوهدامنی ممکن است شعر باشد ولی شعر هايی که آدمی خاين آن ها را نوشته است. از ديد شما ممکن نوشته ی گلنور بهمن در سوگ رهبر راوا (که خواننده ای متمايل به خط سياسی شما در پيامی در همين کابل پرس مانده) شعری والا باشد. اما از ديد من نه نوشته ی کوهدامنی شعر است و نه نوشته ی گلنور بهمن. نوشته ی گلنور بهمن همانقدر مرتجع و واپس گراست که نوشته ی کوهدامنی. به چه دليل؟ به دليل اينکه هر دو فاقد نوگرايی ست و فقط توانسته اند عناصر سنتی را آن هم بسيار ضعيف، در يک مجموعه ی فاقد جان و حرکت کنار هم قرار دهند. از اين زاويه نه گلنور بهمن شاعر است و نه کوهدامنی.

همين که شما از قول پيام زن می گوييد که "کوهدامنی ولو ملک الشعرا باشد، فرهنگی کثیف و بدرد نخوری است که باید افشا و محکوم شود و.." نشان می دهد که راوا گرچه ظاهرا با سنت مبارزه می کند اما هنوز درگير مسايل سنتی ست. عصر ملک الشعراها گذشت جانم و گمان می کنم که اينگونه اظهار نظر راوا و شما که عضو و يا طرفدارش هستيد، در جان دادن به پيکر نظام سنتی که من به اندازه ی خودم در ادبيات هم با آن مبارزه می کنم، کمک می کند.

به اين چند سطر از نوشته ی گلنور بهمنی دقت کنيد:

هـــای‌ بــــانـــــوی‌ شگــرف‌ آفتــــاب/تــك‌ درخـت‌ بیشــه‌هــای‌ انقــلاب

دشمــنانت‌ هم‌ چنان‌ شرمنــده‌ اند /مرده‌ اند اما به‌ ظاهــر زنــده‌ انــد
...
دشمــنانت‌ كوچــك‌ و بی‌مــایه‌ اند/بد سرشت‌ و مضحك‌ و بی‌مایه‌ اند

از میــان‌ جهل‌ خنجــر می‌كشنــد/گــرگ‌ها را بــاز در بــر می‌كشــند

آشتی‌ با كس‌ ندارد چشم‌ شان‌/آتش‌ آفت‌ می‌كند در خشم‌ شان

دشمنانت‌ روشنی‌ را دشمن‌ اند/دشمــنــان‌ آبــروی‌ میهــن‌ انــــد

به اين چند سطر از نوشته ی بيرنگ کوهدامنی هم دقت کنيد:

از درد و غصه طينت و از غم سرشت ماست


رنج و عذاب و در بدرى سرنوشت ماست

در گوره گاه خشم خدا آبديده ايم


دوزخ اگر نصيب شود ، خود بهشت ماست

پيداست آن كه عاقبت مان چه ميشود


در رهگذار سيل بلا خاك و خشت ماست


اندوه و ماتم و اين غربت غريب

حكم خدا و قسمت و تقدير زشت ماست

هر دو نوشته فاقد نوگرايی ست و شعر محسوب نمی شود.

دوم: ظاهرا واکنش ها برابر نوشته ی " در حق شعر ظلم می شود" نشان می دهد که نظر شما درست نيست و اين نوشته بدرد آدم هايی که می گوييد نخورده و بلکه آن ها هم به نوعی به همان راهی رفته اند که شما رفته ايد. چطور؟
هم شما از نوشته ی من ناراضی هستيد و هم رفقا و دار و دسته ی وابسته به بيرنک کوهدامنی. به من بگوييد که آيا راوا توانسته که جناب کوهدامنی را از شاعری خلع کند؟ نه، نتوانسته چون تخصص ادبی ندارد و بی آنکه بداند کوهدامنی شاعر نيست، غير مستقيم حتا به درجه ی سنتی ملک الشعرا هم ارتقايش می دهد و تصور می کند که بله ديگر فاتحه ی طرف را هم خوانده است. در صورتی که اينطور نيست و هنوز بسياری به تصور غلط، کوهدامنی را يکی از بزرگترين شاعران افغانستان می دانند. شما و سازمانی که عضو آن هستيد و يا طرفدار سخت آن ، به ملک الشعرايی ارتقايش داديد و رفقايش هم که همه از يک باند و دار و دسته اند، پيشتر از شما اين علم را برافراشته بودند.

سوم: يک مثال برای شما بياورم. بارها ديده ام که راوا از نام شاعر ما احمد شاملو استفاده کرده است. می گويم شاعر ما و نه شاعر راوا. چون ما، هم دلبسته ی تهور ادبی او هستيم که در زمان خود (تاکيد می کنم در زمان خود، چرا که ما بايد از شاملو در کار ادبی عبور کرده باشيم) انقلابی برپا کرد و هم به منش و اعتقاد او به انسان باور داريم. احمد شاملو زمانی احمد شاملو می شود که در خود شعر و در زبان بر بنيادگرايی شوريد و اساس سنتی شعر را که حتا نيما و اخوان ثالث نيز تا حدی محافظه کارانه با آن برخورد کرده بودند را از هم پاشاند. آيا تاکنون به مخيله ی راوایِ اکنون به گمانم 32 ساله نرسيده که چرا رژيم ايران مخالف شاعران نوگراست و شاعران درباری بيشتر وزن و قافيه می بافند؟ مگر راوا پی نبرده که شعر سنتی يکی از محورهای توجيه حاکيمت سنتی است؟ شما نمی توانيد گفته ی راوا که عليه من عنوان شده بود را شاهد بياوريد و بگوييد که در کشوری مثل افغانستان با وجود جنايات بی شمار، مدرنيزم و پست مدرنيزم چه کار. شاملو ابتدا با کار و تهور ادبی خود، بساط ادبيات پوسيده را جمع کرد و در دل کار ادبی او اعتراض و روشنگری بود. آميخته با شگردهای ادبی اش و نه چيزی جدا. اگر شاملو می آمد، حرف هايش را با وزن و قافيه می گفت، او هم يک ناشاعر متناقض بيش نبود و از شاعری بهتر که فقط مبارزه ی سياسی می کرد. اما می بينيم که شاملو را کار ادبی او و انديشه ی آميخته و برآمده از زبان شعرش ماندگار کرده است. اگر با نگاه دقيق ادبی شورش عليه ادبيات پوسيده لازم نيست، پس چرا شاملو برای حميدی شيرازی سنت گرا می گويد: بر دار شعر خویشتن آونگ کرده ام. حال آن که در افغانستان، روا هنوز به شر چند ناشاعر مانده و گويی راوا عليه آنان می نويسد و آنان را افشا می کند و از سويی جالب که به نوعی افتخار ملک الشعرايی را هم اعطا می کند. به اين کار راوا می گويند آب در هاون کوبيدن. اگر راوا می توانست نام دروغين شاعر را از اينان پس کند، ديگر کسی نه بيرنگ کوهدامنی يادش می ماند و نه لطيف ناظمی و امثال آنان. خبرنگار ادبيات نشناس بی بی سی هم جسارت نمی کرد و نام کوهدامنی را شاعر نامدار افغانستان نمی ماند.

چهارم: می گوييد پيام زن و راوا مورد حمله ی وابستگان جهادی و خادی قرار گرفته است. اين نکته برای من چندان تعجب آور نيست. اتفاقا طبيعی ست که در کارزار، دو طرف افرادش را برابر يکديگر يکپارچه کند. مبارزه همين است. اين ماجرا برای من نيز پيش آمده، من يک تن هستم، راوا يک سازمان است، افراد زيادی ظاهرا دارد و امکانات هم . در حالی که نويسندگان وابسته عليه من هم بسيج شده اند و اما در کنار آنان، راوا هم دست بکار است. چطور؟ راوا فکر می کند من هم خادی جهادی هستم؟ در قتل عام و چور مردم بيگناه افغانستان شريک هستم؟ وابسته به اين کشور و آن کشور هستم؟ با قاچاقچيان مواد مخدر رابطه دارم؟ يا اينکه جرم من اين است که همه را نقد می کنم حتا اگر راوا باشد.

پنجم: به من گفته ايد سر در گريبان خود کنم و رمز مبارزه را متواضعانه از راوا و پيامش بياموزم. بايد باز هم به شما بگويم نه. حداقل تجربه ی خود من در برخورد با راوا تاکنون می گويد که راوا آن چيزی نيست که من بخواهم از آن بياموزم. در دنيا آدم های آزاده ی زيادی هستند که جانشان را داده اند، حتا عضو هيچ سازمانی نبوده اند و اگر بخواهم الگوبرداری کنم و بياموزم از آن ها خواهم آموخت و نه از سازمان مغروری که هنوز تو نگفته ای، نادانسته بدون اينکه بداند، مرا به همدستی با جنايتکار متهم می کند. مانند خاد به من تهمت جاسوسی می زند و نمی داند که از کودکی ام در کوره پزخانه ها کار کرده ام، ميدان تجريش تهران ايستاده ام و کارگری کرده ام، در زمين های کشاورزی کار کرده ام، تا جايی که توانسته ام به کارگران آواره ، خواندن و نوشتن آموخته ام، اما قلمم را به کسی نداده ام. آيا روسای سازمان شما که در اروپا و آمريکا چکر می زنند، مزه ی بی پولی و رنج را کشيده اند؟ پول نداشتم که کمپيوتر (کامپيوتر بگويم باز متهم به جاسوسی ام می کنيد؟) ياد بگيرم و از سانسور رژيم به اينترنت پناه بياورم. اينها چيزهايی نيستند که من قرار باشد فرياد بزنم اما وقتی می بينم شما و سازمانتان از يک نوشته ی انتقادی به تنگ آمده ايد و بی محابا متهم می کنيد، گويی لازم است که بگويم و متاسفم که داعيه داران حقوق بشر، با يک قربانی چنين برخوردی می کند.

ششم: آقا يا خانمی که بنام منصف نوشته ای و رفقا و همفکران ايشان. من از آنچه شما نامش را توصيه مانده ايد نرنجيده ام و حتا از تاختن روا به خودم هم نرنجيده ام از تاختن چند بی سواد وابسته که تحمل نقد را نداشته و بد و بيراه نثارم می کنند هم نمی رنجم. اگر قرار باشد با اين چيزها آدم برنجد بهتر است که پای به ميان نگذارد. اما درباره ی آنچه گفته ايد بايد بگويم که نه؛ برايم قانع کننده نيست.

آقا يا خانمی که بنام منصف نوشته ای. اگر منصف باشی، کابل پرس را غنيمتی در جامعه ی افغانستان می دانی. يا نه اگر فقط نشراتی مانند راوا داشته باشد غنيمت است؟ يا نه چند صدايی و شنيدن صدای مخالف نبايد باشد؟ يا نه گپش را نشنيده به طرفش شليک کنيد؟ يا نه چشم تان را ببنديد و کور شويد و بگوييد که افشاگری فقط آن چيزی ست که راوا می کند و افشای دزدان و جنايتکاران در کابل پرس افشا گری نيست؟

هفتم: من معتقدم که گفت و گو بايد در افغانستان نهادينه شود. اگر در افغانستان گفت و گوی رو در رو مقدور نيست و افراد به خاد احضار می شوند، روی اينترنت می توان اينکار را کرد. اينترنت حتا به فراه عزيز و دايکندی عزيز هم رفته است. بسياری از کسانی که ما فکر می کنيم با جنايتکار همدستند، همدست نيستند و نبايد دشمن خطابشان کرد. گفت و گو، تمرين شنيدن صدای مخالف نعمتی است که افغانستان از آن بی بهره است و کابل پرس می خواهد با چند صدايی بودن اين کمبود را تا جايی که می تواند جبران کند. شما که در سايت راوا صدای مخالف راوا را نمی شنويد. در سايت پيام مجاهد هم نمی شنويد. اما در اينجا هم شما هستيد، هم مخالفان شما، هم کسانی که وابستگی به شما و دار و دسته ی ديگر ندارند.

و اما چون ديدم اين نوشته به نوعی به ادبيات ربط مستقيم پيدا کرد، مايلم چند جمله ای را نيز در پاسخ به برخی واکنش ها نسبت به نوشته ی " در حق شعر ظلم می شود" بدهم. گرچه بيشتر واکنش ها فاقد ارزش ادبی می باشند اما يکی دو نفری در بخش نظرات آمده بودند و زوری زده بودند اما آن ها هم وارد نشده مانند راوا و خاد با تهمت جاسوسی وارد شدند. نظرات، نظرات به شدت وابسته به قوم و قبيله بود تا نظرات منطقی و معقول. عجب مرضی در افغانستان است که اگر به ظاهر روشنفکر و شاعر و نويسنده ی پشتون را نقد می کنی، بی دليل و فقط بدليل همين مرض قوم گرايی، به ظاهر روشنفکران تاجيک چک چک می کنند و اگر خام و بی مايه شاعر تاجيکی با نقد برابر شد، به ظاهر روشنفکران پشتون خوش می شوند. از هزاره ها هم ماشاء الله توصيه دريافت می کنم که ديگر نقدی بر خليلی منتشر نکنم. اگر به هيچ کدام از اين چک چک ها و خوش شدن ها و توصيه ها وقعی نگذارم که نمی گذارم، جبهه ی کلانی برابر خود می سازم که ظاهرا ساخته شده است. گاهی به ظاهر خير انديشان توصيه می کنند که اينکار را نکنم. راوا يک سازمان هم سن و سال من، با همه ی امکانات و زد و بندش می نالد که برابر ما چنين است و چنان است؛ برابر من هم چنين است و چنان است و راوا هم خودش را به اين جمع برابر من اضافه کرده است.

لازم نيست که مدام تکرار کنم انتقاد و افشای دزدان و جنايتکاران و به ظاهر روشنفکران، به معنی دشمنی با اين قوم و آن قوم افغانستان است. من در نوشته ای با عنوان " نقض حقوق بشر در همه ی جای افغانستان" و نوشته های ديگرم اين مساله را بارها و بارها گفته ام.

برای من انسان مهم است. اين انسان فرقی ندارد که افغان باشد، ايرانی باشد، پاکستانی باشد، آفريقايی و يا هر جای ديگری.

و اما يکی از اين واکنش هايی که گفتم با عنوان " چون قلم در دست غداری بود" از فردی بنام دستگير نايل در يکی از سايت های اينترنتی نشر شده بود. دوستان و خوانندگان برای من اين نوشته را فرستادند.

به پاسخ ايشان اول بايد بگويم که نوشته ام بسيار صريح و روشن بود و اگر شما تمايل داريد آن را توهين به يک مرده تلقی کنيد، مشکل خودتان است و نه من. دوم اينکه عدم شناخت من از گذشته ی کوهدامنی دليل نمی شود که من نوشته های او را که در دسترسم است نقد نکنم. جالب اين است که هر نوشته ای ايشان را که يافتم يکی از يکی ضعيف تر و سست تر بود. لازم بود کسی که شاعر نيست را، خلع شاعری اش اعلام شود تا جوانان احساس نکنند هر کس که از طريق رسانه ها و به مدد رفقايش در بوق و کرنا شد شاعر است و ساحت او ساحت دور از انتقاد است.

سوم اينکه جناب نايل نوشته های شما هم چندان بهتر از نوشته های جناب کوهدامنی نيست. با مروری بر نوشته هايتان روی سايت های مختلف دريافتم که شما هم استخوان های پيشينيان را جابجا می کنيد و خلاقيت در کارتان ديده نمی شود. مثال می خواهيد. بفرماييد اين هم يکی از کلکسيون ادبيات نخ نمای افغانستان:

پرستو های مهاجر

دریغ و درد که دور از دیار ویار، شدیم

به چشم اهل زمانه، چقدر خوار شدیم

چه دردناک بود، خاک غربت ای یاران

به ما که مستحق جور روزگار، شدیم

به ملک غیر، غریبانه بی کفن مردیم!

شهید بیکسی و درد انتظا ر، شدیم

به دشت خاطر ما، لاله یا گلی نه شگفت

چرا که دور، ز آغوش نوبها ر شدیم

نکرد در حق ما ظلم، هیچکس که چنین

اسیر پنجهء بیداد روزگار شدیم!

چونیست در سر کس، دانش جها ن بانی

به پیش مردم بیگانه، شرمسار شدیم

پرستو های مهاجر، به لانه برگردید

که ما هم، همسفر قاصد بهار شدیم!

آخ و ناله هايی که تکرار و تکرار و تکرار شده اند و از تکرار پوسيده اند. هر شاعر تازه کار بايد بهتر از اين بنويسد. شايد در آينده تصميم بگيرم چند کار شما را هم در فضای باز کابل پرس قرار دهم.

يک نفر ديگر را هم خوانندگانم، واکنش اش را نسبت به نوشته ام فرستادند. کسی بنام درياباری نوشته که " آقای ميرهزار سوراخ دعا را گم کرده اند" يا چيزی شبيه اين که دقيق يادم نيست. به پاسخ اين آقا فقط بايد اين مصرع مولانا را بياورم که: چشم سوی چراغ کن سوی چراغدان مکن.

نوشته ای را هم از آقای مير حسين مهدوی با عنوان " کوچ بيرنگ کوهدامنی و يک نقد نابهنگام" خواندم که نظر خود ايشان بود و نظرشان برای خودشان محترم. اما کاش ايشان اين جسارت را به خرج دهند و نظر خود را بی پرده درباره ی شعر کوهدامنی ابراز دارند. ايشان می گويند که " کامران ميرهزار با معيارهای شعر نو يا مدرن کمر به نقد شعرهای کوهدامنی بسته و با صدور يک حکم کلی دوسيه شعرهای او را بعد از مرگش بسته است". من می گويم چه خوب و چه فرصت گرانقدری برای شعر و جلوگيری از ظلم بيشتر در حق آن، که ما بدانيم چگونه کاری همراه با مرگ نويسنده اش می ميرد. اين شايد اخطاری باشد به آدم هايی که عناوين کاذبی را يدک می کشند.

آقای مهدوی می گويد که "بی بی سی کوهدامنی را شاعر نامدار خوانده و نبايد مايه اندوه ما باشد." من می گويم خبرنگار بی بی سی شعر را از معر تشخيص نمی دهد و همين اظهار نظر نادرست خبرنگار بی بی سی، باعث می شود که انبوه جوانانی که تازه وارد وادی شعر شده اند و يا می شوند، نادانسته گمراه شوند و بت های دروغين ساخته شود و اين وظيفه ی من است که از حق شعر دفاع کنم.

اظهار نظرهای مستقيم و غير مستقيم زياد ديگر هم بود و ظاهر اين نوشته ی " در حق شعر ظلم می شود" بسياری را و از جمله 25 نفر متفق را به تکاپو انداخته بود که ثابت کنند که کوهدامنی شاعر است و برای اينکه راه گريزی هم بگذارند اين جمله را آورده اند که: "بیرنگ شاعر ونویسنده دهه های شصت و هفتاد بود. نباید آن را به سنجه های امروز بباد سرزنش گرفت . بیرنگ شاعر عصیان بود و عاشق زبان وادب فارسی ." امضا کنندگان اين ها هستند: سالار عزیزپور - آ رش آذیش - عزیز الله ایما - احسان سلام - پرخاش احمدی - اسدالله الم - هادی پویان - محمد شاه فرهود - صدیق رهپو طرزی - خلیل الله رووفی - فضل الرحیم رحیم خــبر نگار آزاد - نعمت حسینی - نیلاب سلام - سید فرویدن ابراهیمی - داکتر پروین پژواک - هژبر شینواری - نصیر مهرین - شبگیر پولادیان - محمد زرگر پور - واسع بهادری - رفعت حسینی - محمد افسر رهبین - منصور ساحل شباهنگ - پوهنمل رسول باوری -ایشور داس.

من به اين 25 تن متفق بايد بگويم که آقايان و خانم ها، شعر آنطوری که شما می گوييد دهه ی هفتاد و هشتاد نه، بلکه قرن چهارم و پنجم و ششم و هفتم و هشتم و ... نمی شناسد. اگر شعر شاعری شعر باشد، شگردهای مشخص و ماندگار خود را دارد و برای همين است که شعر بزرگانی مانند مولانا به قرن بيست و يکم رسيده است. اما متاسفانه بايد بگويم که نوشته ی کسی که شما مدعی عصيانش هستيد، با همان سطح و اندازه ی شعر دهه ی شصت و هفتاد هم شعر نيست. حتا اگر به عقب تر هم برويم و معيار ها را با يکی از دوره های رکود ادبيات فارسی، يعنی دوره ی بازگشت هم بسنجيم، باز هم ما به شعر، در کار آنکه شما از وی دفاع کرده ايد نمی رسيم. من حتا در کار شاعر شما مشاهده کردم که وزنش می لنگد و قافيه شايگان اندر شايگان می شود. يکی پيام داده بود مشکل تايپی بوده، باز هم اگر مشکل تايپی بوده يا از برکت رفقا درست شده، فرقی نکرده و به شعرش نمی رساند.

اظهارنظرهای ديگری هم بود که بصورت شفاهی و تلفونی و ايميل به من رسيد. بسياری معتقدند که جناب کوهدامنی شاعر نيستند اما چون محافظه کار تشريف دارند و نمی خواهند دوستان را برنجانند، ابراز نظر نمی کنند. بسيار خوب نکنيد اما جای تاسف است که جسارت ابراز انديشه ی تان را نداريد.

در پايان يک نوشته ی جالب را نه به دليل اينکه خود نوشته سطح و اندازه ی قابل توجه ای داشت بلکه به دليل چند نکته در آن، مايلم اشاره ای به آن داشته باشم.

نوشته ای از خانم منيژه باختری در سوگ جناب کوهدامنی خواندم که از قضا آقای کوهدامنی هم رفيق پدر ايشان بوده و هم استاد ايشان در دانشگاه. خواهش من اين است که جملات خانم باختری را با دقت بخوانيم و نکته را با هم دريابيم:

"سه چهار سالی گذشت. نخستین روز های زنده گی دانشجویی را می گذشتاندم که در صنف با استاد بیرنگ رو به رو شدم. او قرار بود که به ما درس ادبیات فارسی دری بدهد. ذوقزده و آشنا برایش سلام دادم. علیک اش سرد و ساده بود. سردیش همه وجودم را گرفت. چرا مرا نشناخت؟
می خواستم که هر چه زودتر مرا بشناسد: من همان دختر کوچک دوست شما استم که امروز بزرگ شده ام و به دانشگاه آمده ام. این حس بزرگ بینی و خود بینی در وجودم بزرگ شد و به من جرات داد که پرسشی کنم. در آن روز ها پرسش مد روز، پرسیدن در مورد ماتریالیزم و دیالکتیک و رابطه بین این دو بود. وقتی پرسشم را مطرح کردم همچنان با همان لحن سرد و نگاهان سرد و لهجه خشن گفت: این پرسش را از استاد جامعه شناسی تان بپرسید، من به شما درس ادبیات می دهم. به جای این پرسش قلم و کاغذ را بگیرید تا به شما املا بگویم. باز هم شرمزده شدم و دانستم که کنش ناشیانه یی کرده ام. اما امروز او مرا به یاد نمی آورد تا کمکم کند و فرحناز خانم نیز نیست تا همراهی کند. عهد فراموش شده ام را با خودم به یاد آوردم:
بعد از این هرگز ناشیانه عمل نمی کنم."

من به احساسات خانم باختری درباره ی کوهدامنی کاری ندارم. هدف من چيست؟ هدف من اين است که بگويم اتفاقا دانشگاه جای پاسخ دادن به پرسش هايی از نوع پرسش خانم باختری بود که آقای بيرنگ پاسخ نداد. املا و انشا ياد گرفتن کار يک دانشجوی دانشگاه نيست و دانشجويان عزيز بايد در دوران مکتب شان املا و انشای شان را فرا می گرفتند. اگر دانشجويانی مانند خانم باختری املا و انشای شان مشکل داشت، نبايد به دانشگاه راه پيدا می کردند و اگر آقای کوهدامنی املا و انشا ياد می داد، بايد به يکی از مکاتب ابتدايی برای تدريس می رفت و نه دانشگاه. هرچند در مکاتب ابتدايی هم نبايد هر کسی را به عنوان آموزگار به کار گرفت، ولی افغانستان ما و شما که در و پيکر ندارد. متاسفم که دانشگاه افغانستان تبديل به چه جايی شده بود (هنوز هم چندان تعريفی ندارد) و من اگر جای خانم باختری بودم، اعتراض می کردم که جناب و نه استاد؛ اينجا دانشگاه است و نه مکتب.