راسیزم دموکراتیک ِ طرح جامعه چند فرهنگی آلمان

راسیزم دموکراتیک ِ طرح جامعه چند فرهنگی آلمان

دولت المان بعد از جنگ دوم جهانی به منظور تقلیل معیار مزد و رفع کمبودات نیروی کار بشری در این کشور با یکعده از کشورها مثل ایتالیا، ترکیه، یونان و.... قرار داد های اقتصادی به امضا رسانید و بدینوسیله با صدور مجوز اقامت کاری مؤقت "کارگرهای مهمان" را وارد آلمان نمود.

" کارگران مهمان" با کارگر های آلمانی در رقابت برای مزد همصدا بودند که در نهایت به سود روندِ دوران و انباشت سرمایه ملی آلمان انجامید. این کشور که درجنگ ورشکست شده بود با تکیه با نیروی کار ارزان بزودی به یک کشور صادر کنندۀ کالا مبدل گردید که حضور این کشور را در بازار جهانی بیشتر از پیش محسوس می ساخت. پول (مارک) که مطلق به دالر امریکایی وابسته بود، توانست از این وابستگی رهایی یابد و نقش دالر را در بازار جهانی نسبی کند.

ازجمله 4 میلیون خارجی که درسالهای 1973_1955در آلمان وجود داشت 2،6 میلیون آن را همین "کارگر های مهمان" تشکیل میدادند؛ که با کار ارزان چانس مؤفقیت به کالا های المانی را در روند رقابت کالا در بازار جهانی تقویت نمودند.

امروز نیز کشور المان به نیروی کار خارجی ضرورت دارد، اما با تفاوت کیفی و کمی با مقایسه با سال های گذشته. بدین معنا که امروز بیشتر از گذشته به نیروی کار فنی و علمی ضرورت دارد که در خدمت سرمایه قراردهد، چونکه نیروی کار ذخیره ای و غیر فنی به قدر کافی وجود دارد.

امروز تعداد خارجی ها را در آلمان به 8 میلیون تخمین میزنند و در این بین دولت آلمان میخواهد با سیاست وقوانین ادغام یا انتیگراسیون خویش شعار های احزاب و جوانب مختلف را چون " خارجی ها خارج شوند، خارجی ها_ترک ها جای کار را میگیرند، پناهگزینان اقتصادی، دشمنی با خارجی ها ، ناسیونالیزم و راسیزم" را که از بالا به پایین و یا بر عکس ان به اشکال گوناگون دامن زده میشد؛ نسبی سازد.

سیاست و قانون خارجی ها در المان

وقتی شهروند یک کشور در مقابل شهروند دیگری در جنگی که از طرف دولت های شان بمیان آمده شرکت مینماید، هیچکس صحبت از دشمنی با خارجی ها نمیکند، چون تصویر دشمن منحیث یک دیدگاه دولتی از پیش ساخته شده است که تابعیین هردوکشور از آن استقبال نموده و جنگ را منحیث وظیفه ملی شان می پذیرند. به همین طریق درگیری شهروند با شهروند دیگر از دیدگاه شخصی نیز از دیدگاه دولتی و قانون دولت برای خارجیها و تفاوت زدایی دولت درمقابل خارجی ها سرچشمه میگیرد.

سوءظن و نارضایتی که دولت آلمان از خارجی های مقیم این کشور دارد، همه به اساس تابع بودن آنها به کشور بیگانه است، نه به دلیل عملکرد آنها در این جامعه. چونکه آنها منحیث تابع دولت دیگری و وفادار به کشور دیگری ممکن است در اوقات به خصوص حاضر به قربانی برای کشور خویش و به حاکمین خویش باشند.

فردی که بر روی دیوار یک شعار راسیستی " خارجی ها ، ترکها خارج شوند" می نویسد، نمی توان آنرا به
عنوان یک نظر فردی دانست. یک چنین شعاری در ماهیت اش سیاسی و اجتماعی است. دولت دمو کراتیک آلمان- و در واقع همه دولت های ملی- با تقسیم و تفکیک افراد به شهروند و "خارجی" زمینه را برای "بیگانه ستیزی" مهیا می کند. به این معنا "بیگانه ستیزی" و فاصله گذاری میان از "خود" و آن دیگر" در قوانین، خاصه قانون خارجی ها درونی شده است. همچنان باید گفت که دولت آلمان که تجسم انحصار قدرت فزیکی در این کشور است، تنها در مواقع خاص اِعمال قدرت فزیکی را به "راست ها"(نازی ها) واگذار شده است. مثلا به آتش کشیدن محل اقامت خارجی ها در اوایل دهه ی نود که به زودی جلو آنرا گرفت تا چهره ی آلمان در سیاست خارجی ودر خارج از مرزها خدشه نبیند.

دولت قانون آلمان با دیدگاه نازی ها (تبعیض نژادی) و طرح احاطه سرمایه آلمان تنها در خدمت جامعه آلمان از جانب فاشیست ها، موافق نیست و نمیخواهد که سرمایه آلمان و جهان خودش را در داخل مرز وملت خویش منحصر نماید، اما با آنهم در مقابل دید راسیستی و خارجی ستیزی نازی ها مبارزه نمی کند و به شکل دیموکراتیک با حفظ منافع خویش آنرا به شکل دیگری دامن میزند.

راسیزم و ناسیونالیزم کهنه:

دید خارجی و بیگانه ستیزی احزاب فاشیستی دقیقاءً از دید هیتلر در مقابل غیر از آریایی منشاء میگرفت: بیگانه ستیزی آنها فقط جنبه نژادی به معنی حفظ نژاد آریایی منحیث نژاد "والا" که خصوصیات روحی آنها را به حد اعلی میدید که در آن "من" آماده قربانی دادن به "ما" یعنی"نژاد آریایی" بود. ایدیولوژی فاشیزم یهود ها را به مثابه "نژاد پست" ، "میکروب و طفیلی " ارزیابی نموده که از وجود ملت و خلق "طفیلی وار" تغذیه می نمایند و به همین دلیل باید- از نظر فاشیست ها- این "طفیلی ها و میکروب ها" از "وجود ملت" پاک میشدند. این پاکسازی به قتل بیشتر از شش میلیون یهودی در کوره های آدم سوزی و اردوگاه های کار اجباری انجامید. نیو فاشیست ها و نا سیونالیزم جدید در آلمان دموکراتیک به خارجی ها همچنان به عنوان "پدیده های مزاحم و طفیلی" می نگرند که باعث بیکاری و اضمحلال فرهنگی در جامعه می شوند. با همه محدودیت های قانونی از سوی دولت این گروه ها و احزاب فاشیستی بر پایه برداشت کثرت گر ایی دموکراتیک به فعالیت سیاسی ادامه می دهند.

راسیزم دموکراتیک:

سال 2000 میلادی دولت آلمان تغییراتی را در سیاست خویش در قبال خارجی های مقیم کشور اش بوجود آورد و از طریق سیاست " کمک به بازگشت" شعار خارجی ها خارج شوند را نسبی ساخت. این سیاست را اولین بار وزیر داخله ایالت جنوب آلمان_ بایرن (آقای بیک ایشتاین) بصورت قاطع و بدون دیپلوماسی اعلان کرد:(باید کمتر خارجی هابه آلمان بیایند، آنهایی بیایند که به ما منفعت میرسانند، نه آنانیکه از ما استفاده سوء مینمایند. _Süddeutsche Zeitung 7.7.2000) وی با این طرح بخصوص بین "خارجی های مفید و نامفید"، " پناهگزینان ظاهراءً سیاسی " ،" فراریان اقتصادی" ،" پرازیت های اجتماعی و ... "فرق میگذارد و خواستار ختم این صحبت و نظر میشود که گویا آلمان به فراریان، پناهگزینان ویا مهاجرین کمک مینماید. این نظر که قبلا هم بشکل ناگفته بین دیموکرات ها وجود داشت، به اینصورت برملا شد. علاوه برآن سیاست " کمک به بازگشت" توانست که مبارزۀ دیموکرات ها را در مقابل حزب فاشیستی _ حزب ملی آلمان (ان دی پی) غالب نماید و حزب متذکره را با شعارش "خارجی ها خارج شوند" به عقب بزند.

حال دیگر برای دولت دموکراتیک نژاد، منشاء و اصل، مذهب و غیره اصلاءً تازمانی منحیث "دگربودگی" مطرح نیست که روی عملکرد و فعالیت ورقابت شان نقشی نا مؤثر نداشته باشد.

تحلیل، تحقیق و تشخیص دلائل دشمنی با خارجی ها در این جامعه بصورت وسیع در گذشته و یا حال در بخش هایی از علوم اجتماعی آنها صورت گرفته و تئوری های گوناگون که در این زمینه ارائه شده دال بر موجودیت این پدیده است.

تزیاکالوس در کتاب اش" دشمنی باخارجی "_Tsiakalos: Ausländerfeindlichkeit, München 1982 تئوری مقصر بودن افراد در جامعه را قسمی ارزیابی میکند که گویا دولت با یکسری از مشکلات درداخل روبرو است که نمیتواند به حل آنها بپردازد، باید نا کار آیی اش را از طریق طرح مقصر بودن دیگران، توجیه کند و آنها را مسئول نابسامانی ها بسازد.

آقای نویمن تئوری" ترس از بیگانه ها"_ Neumann : Erziehung ausländischer Kinder, Düsseldorf 1980را طرح نموده و " طبیعت" انسان ها و جامعه را منحیث حامل دشمنی با بیگانه ها می بیند و عقیده دارد که این دیدگاه باید از زمان خلقت انسان در طبیعت شان منحیث پدیده ذاتی وجود داشته باشد.

دیده میشود که همۀ این منتقدان در توضیح دشمنی با بیگانه ها دید "پیش داوری" مردم را عامل اصلی این دشمنی می بینند ._(Ostermann: Vorurteile und Vorbilder, München 1982 ) اما نمیخواهند ویا نمیتوانند خود پیش داوری را که درچه حد درست یا نادرست است، توضیح دهند. بلکه میخواهند در مقابل آن دید " دگربودگی_Andersartig" را به جامعه تفهیم کنند و با این دید ، دید پیش داوری را دفع کنند. باید دید که این اقایون "دگربودگی" را دلیل برای تبعیض ندانسته بلکه با گفتمان "خارجی ها دگر ازما هستند و این دگربودگی را باید تحمل کرد _Vorurteile und Vorbilder S. 175"؛ راسیزم و ناسیونالیزم شانرا بشکل بدیل درمقابل ناسیونالیزم وراسیزم کهنه طرح مینمایند.

باید قبول داشت که "پیش داوری" نتیجه سوءتفاهم و یا کمبود شناخت نیست، چونکه هیچگاه ظاهر فرد و عادات اخلاقی و فرهنگی اش نمی تواند دلیل برای بروز نفرت شود. تفاهم به شکل تحمل کردن منحیث یک دیدگاه تقوایی و اخلاقی ارزیابی و تبلیغ می شود که خواستار تفاهم با " دگربودگی" است. بیگانه ستیزی و " تحمل دیگران" و تفاهم به معنی اصل مفهوم دو دیدگاهی اند که یک مضمون دارند.

بازهم اوسترمن: (باید قبول کرد که خواست ادامه زندگی مشترک وظیفه همه است، بناءً نباید انسانها را به اساس "دگربودن" شان بدنام کنند، بلکه همه باید "دگربودگی" را قبول نموده و آنرا تحمل کنند._ Vorurteile und Vorbilder S.83 )

اوسترمن و دیگران با ارائه این دلایل از دید " دگربودگی" تفاهم وتحمل "دگربودگی" و دعوت به خواست زندگی مشترک، میخواهند متن و مضمون بیگانه ستیزی را ناچیز جلوه دهند. اما واضح است که این زندگی مشترک میتواند از طریق همین تئوری " دگربودگی" از هم بپاشد!

درنتیجه میبینیم که منطق دیدگاه "دگربودگی" با بیگانگان و تفاهم و تحمل آن با منطق و دیدگاه ناسیونالیستی و راسیستی"بیگانه ستیزی" یکی است که تز های آتی آن را تقویت نموده و راسیسزم جامعه دیموکراتیک و دید طرح "جامعه چند فرهنگی" المان را میسازند:
_"دیگر بودگی" خوب، چون با ارزش است، بنابراین مفید وسودمند؛
باوجود "دگربودگی" درعین زمان مفید؛
"دگربودگی" وجود دارد، اما این "دگربودگی" در همه بیگانگان یکسان نیست؛
این که بیگانگان "دگربودگی" ازما دارند، نمیتوان کاری کرد؛
بیگانه ها، ترکها و عرب ها هم انسان هستند. ( با قایل شدن اینکه آنها هم انسان هستند، تاکید روی " دگربودن" آنهاست.)

دیدگاه طرح جامعه چند فرهنگی آلمان و شکست آن

دیدگاه جامعه چند فرهنگی در اروپا و بخصوص در آلمان با تز های متذکره در متن بالا از جانب احزاب مختلف سراقتدار و اپوزیسیون الی حادثه سپتمبر 2001 در امریکا و قتل فن گوما فیلمساز هالندی در سال 2004، به اوج خود رسیده بود.

فیلم هالندی که با استفاده از تجارب و شناخت خانم ارزی علی از اسلام و از اخلاق اسلامی ساخته شده بود، با اعترافات و انتقادات وی در رابطه با موقعییت زنان در دین اسلام نظراتی را از قبیل ( زن های مسلمان مثل که در قفس باشند، زندگی دارند و....این مسئاله غیر قابل باور و قبول است که جامعه اروپا این روش و دید را بپذیرد)، انعکاس میداد. تعصب اسلامی در مقابل زنان هم یک واقعیت است که نمی شود آنرا نادیده گرفت و توجیه نمود؛ ولی خانم ارزی علی در یک مقطع زمانی که گرایش و نظم جهانی در درگیری با "تروریزم اسلامی" بود و دولت های غربی در جوامع و سیاست داخلی شان مشغول پیاده نمودن سیاست "ادغام یا انتیگراسیون" بودند، موضوع موقعیت زن در اسلام را وسیله ای برای خودش و حزب راسیستی اش قرار داد و گویا به دفاع از زنان مسلمان برخاست تا برتری جامعه مدنی غربی را با مقایسه با "کلتور عقب ماندۀ اسلام" نشان دهد. خانم ارزی علی در این فیلم فقط موقعیت زنان اروپایی و زنان مسلمان را مقایسه نموده؛ بدون این که نقدی هم در رابطه با موقعیت زن در اروپا یا هالند داشته باشد.

قتل فن گوما انگیزه شد که سیاست " ادغام" بیشتر تقویت داده شود و شکست دید طرح " جامعه چند فرهنگی" در آلمان از جانب خانم مرکل که در آنزمان (2004) رئیس حزب مسیحی دیموکرات و رئیس اپوزیسیون بود، اعلان گردید. در عین زمان آقای شرودر صدراعظم سوسیال دیموکرات ها طرح "مبارزۀ فرهنگها و فرهنگ رهنما" را اعلان نمود. هنرمندان و یا متفکرین شان بجای به نقد کشیدن "فرهنگ رهنما" و هویت ملی دیکته شده از جانب طبقه حاکم ، به دفاع از آن برخاستند. "فرهنگ رهنما" که سیاستمداران جامعه آلمان مطرح میکنند، چیز دیگری جز از ارزشها و نورم حاکم از" فرهنگ آلمانی" نیست، که باید از جانب همه پذیرفته شود.

سیاستمداران جامعه آلمانی در این مقطع زمانی به این نظر میرسند که تمرکز خارجی ها در یک محل یا ناحیه ای از شهر میتواند آنها را از مسیر ادغام در جامعه آلمانی فاصله دهد. کنگره حزب سوسیال دموکرات مسیحی اعلان میکند: (اتفاقات و رشد جامعۀ هالند روشن میسازد که چگونه زندگی و جامعه ای موازی که در بسیار شهر ها به چشم میخورد، هماهنگی و ادغام خارجی ها را مشکل ساخته است. در المان نیز این گونه تمرکز و تراکم مهاجرین مسلمان دریک محل از شهرها وجود دارد._ 19.11.2004 کنگره حزب دیموکرات مسیح )

در این مسیر خارجی ها از سوی دولت و جامعه آلمان به مثابه یک "مشکل" وانمود میشوند که دولت باید به حل آن بپردازد. مطبوعات همیش از همچو مشکلات از قبیل برخورد نا متناسب و نا مؤفق بودن سیستم تدریسی و تربیتی در مکاتیب و نقش شاگردان خارجی روی آن ، قتل ها در فامیل های خارجی ها، ازدواجهای اجباری، ضعیف شدن زبان آلمانی در بین خارجی ها بخصوص نسل دوم و سوم مهاجرین و کارگران مهمان، رشد بیکاری در بین مهاجرین و... سخن میگویند. در این راستا خانم مرکل و دیگر دیموکرات ها "کمبود و نقص خارجی ها را در تمرکز شان در نواحی بخصوص خارجی نشین شناخته اند" و آنرا یک چالش در برابر ادغام خارجی ها در جامعه آلمانی میدانند. در حالیکه تمرکز خارجی ها در نواحی بخصوص بخاطر ارزان بودن آن نواحی است ، نه بمنظور تشکیل جامعه موازی در آلمان.

برمیگردیم به دیدگاه "دگربودگی خارجی ها با فرهنگ آلمانی" و تحمل آن که شالوده طرح "جامعه چند فرهنگی" را میساخت. طرح جامعه چند فرهنگی از برابری فرهنگی و احترام به فرهنگ ها سخن میراند. این نه تنها صرفنظر کردن از محتوای فرهنگ ها است، بلکه در برسمیت شناسی متقابل فرهنگ ها نگاه تاییدی به فرهنگ حاکم نهفته است که به نسبت گرایی فرهنگی و ناسیونالیزم می انجامد. از این رو طرح جامعه چند فرهنگی هیچگونه تناقضی با ناسیونالیزم و بیگانه ستیزی ندارد. این دیدگاه که سیاست راسیستی دموکراتیک بعضی از احزاب المان و بخصوص حزب سبز ها را میساخت از طریق پیاده شدن سیاست ادغام در المان به پایان میرسد و در سال 2010 خانم مارکل یک بار دیگر لغو این طرح را اعلان میکند. پیاده نمودن سیاست ادغام یعنی حل خارجیها در جامعه آلمان ، کسب وفاداری آنها به دولت و سیستم و تمایز خارجی های "سودمند و مضر" در جامعه آلمان میباشد. (توضیح سیاست "ادغام" درالمان و اروپا مستلزم بحث جداگانه ایست که از طرح آن دراینجا صرف نظر شده است.)

حزب سبز های المان در گذشته و حتی امروز با دید جامعه چند فرهنگی راسیستی شان در سیاست شرکت داشته و با چرخش و همآهنگی شان با سیاست به خاطر رسیدن به قدرت سیاسی نه تنها از طرح جامعه چند فرهنگی فاصله نگرفته اند، بلکه سیاست ادغام را نیز که خود یک سیاست راسیستی بیش نیست برایشان وسیله ساخته اند. چنانچه سازمان جاسوسی آلمان در گزارش رسمی سال 2003 خویش از فعال بودن و تبلیفات اسلامیست ها در مساجد که درکل " حریم خصوصی انسان ها شمرده میشوند" ، ابراز نگرانی میکند و خانم "ماریا لویزی بیک" از کدر رهبری این حزب توصیه میکند که: ( سازمان جاسوسی المان و پولیس المان زمینه کار را در ساحه چند فرهنگی مساعد سازند، تا دید و بازدید و فعالیت های غیر قانونی را در ساحات شخصی زودتر بشناسند، و از فعالیت " اسلامیستها" جلوگیری نمایند._Islamismus bekämpfen_ Islam einbürgern; 20 Vorschläge von Marielusie Beck )
خانم "ماریا لویزی بیک" با اشاره به دید جامعه چند فرهنگی پیشنهاد میکند که برعلاوه کسب استفاده از جامعه چند فرهنگی برای سرمایه و دولت ، میتوان برای مبارزه با تروریستها نیزاز آن استفاده کرد.

نکته جالب اینجاست که حزب سبز ها درحالیکه هنوز هم از یکطرف از تز جامعه چند فرهنگی صحبت میکند، از طرف دیگر در بسا موارد با سیاست حزبی که مخالف این تز است ، توافق نظر دارد. چون وقتی خانم کریستینا شورودر، وزیر خانوادۀ آلمان "از تبعیض بیگانه ها در مقابل المانی ها در کشور المان" شکایت و صحبت میکند؛ رهبر حزب سبزها آقای اوزدیمیر از بیگانه ها" خواهان پرهیز از دید و برخورد تبعیضی شان در مقابل آلمان ها میشود _Spiegel Online". دیده میشود که ازدید رهبر سبز ها و خانم کرستینا شورودر از حزب سوسیال دموکرات مسیحی ، دشمنی و تبعیض با بیگانه هادرآلمان وجود نداشته ، بلکه این بیگانه ها هستند که دید تبعیضی و دشمنانه در مقبل المانی ها دارند. آیا این تهوع اور نیست؟