رویداد ششم جدی به روایت دکتورصالح محمد زیری

: قصهء زندانی شدن شب ششم جدی ازقول هاجره:

زیری: وقتی بخانه داخل می شدم، دختریازده ساله ام نجیبه در را برویم بازکرد. درحالیکه من او مرده تصور کرده بودم بادیدنش خوشی غیرقابل وصفی برایم دست داد از نجیبه پرسیدم که مادرش و هارون کجا استند؟
نجیبه گفت: همهء ما شکرزنده هستیم. بعد هاجره وهارون را دیدم فهمیدم که آنها نیز درعصر همان روز اززندان رهائی یافته اند. درهمان شب هاجره مختصرا ولی بعدا به تفصیل آنچه که بالای آنها گذشته بود گاهی با گریه وگاهی هم بخنده ماجرای آن شب هولناک را چنین بیان داشت:

ما همان روز، خانهء امین صاحب رفتیم مهمانها زیاد نبودند فقط یکتعداد محدود بستگان وخویشاوندان امین صاحب آمده بودند من وخانم داکتر شاولی هم درمیان آنها بودیم. خانهء جدید امین صاحب خیلی پاک و ومزین بارنگهای مرغوب بود دراطاقها چراغها وقندیل های بزرگی آویزان شده بودند. فامیل امین صاحب تمام اطافها را بما نشان دادند ومارا ازیک اطاق به اطاق دیگر می بردند، باهم خیلی خوش بودیم وحالت سرور حاکم بود خیلی ناوقت نان چاشت را بما سرویس کردند. ناگهان صدای یک انفجار مهیبی به گوش رسید. خورد وبزرگ به چیغ زدن شروع کردند که هله! اشرار آمد!. مادران درپی اطفال خویش شدند وهرکی طفل خورد سال خودرا دربغل گرفت. نجیبه به پشت خواب رفته بود اما فوری ازجایش تکان خورد وازترس خودرا به آغوشم تنگ فشار میداد او خیلی ترسیده بود ومیگفت مادر! مادر!( موری موری اشرار راغلی دی) (اشرار آمده)

هارون برادرش، بیهوش بیهوش میشد من فراموش کردم که ترا (زیری را) را میگفتم که بعدازاینکه شما رفتید خانم امین صاحب با وار خطائی وعجله ازشفاخانهء چهارصد بستر داکتررا طلب کرد که امین صاحب تسمم غذائی شده بود . داکتر(توره کی) آمد ومعدهء امین صاحب را شست وشو نمود. سرهای همهء ما گیچ گیچ میشد.

من درخلال این همه ناله ها وصدا ها وچیغ ها که اشرارآمده ، اشرار آمده واشرار آمده، دست های هارون ونجیبه را گرفتم وآیة الکرسی شریف را خوانده وبه وروی خود و آنها ( شف) پف کردم که دیدم امین صاحب با نیکر وزیرپیراهنی در دهلیز ایستاده است. او خانم خوددرا صدا زده وامر کرد که آن چیز هار بیاور(هفه شیان راوره) خانم امین صاحب به عجله رفت وتفنگ را با مرمیها ولوازم آن برایش داد. امین صاحب بطرف ما چپه چپه وقهر الود نگاه میکرد. من ازدستان اطفالم محکم گرفته بودم وآنهارا ازآنجا رد کردم. درهمین حال ازمسافه خیلی دور، خانم داکتر شاه ولی نظرم را بخود جلب کرد. آن بیچاره ازیکطرف به طرف دیگری بی هدف و وارخطا درحال رفت وآمد بود. زمین جایش نمیداد ما همه ازمنزل های فوقانی پائین شدیم بخاطریکه میگفتند آنجا احتمال اصابت (چره) مرمی ها وجود دارد.
اما من بار دیگر بالا رفتم وتمام اطاقها را یکایک معاینه کردم تا مگر یک اطاق مصؤون تر وامن تر برای خود واولاد خود بیابم. درهمین حال دیدم که یک پیشخدمت نیز درجستجوی مکان امن است. خیلی خوش شدم وبا خود گفتم که خوب شد تنها نماندم ویک همراه را پیدا کردم همراه با اطفالم داخل یک اطاق کوچک شدیم وآن پیشخدمت را صدا زدم که بیا همراه ما دروازه را ازعقب ببند. نجیبه را درآغوش وهارون را به زمین خواباندم

ازین طرف، دیگر چه صدا های وحشتناکی که بگوش میرسد وچه دودهای سیاه وغلیظ که فضارا پیچانده است یا خدا این چه حال است!

آن پیشخدمت گفت که آنها( مهاجمین) دیوارها را به توب می زنند اما دیوارها خیلی ضخامت دارد ومرمی توپ به آن تاثیر چندانی ندارد و(چره) یا پارچه های مرمی ازآن عبورکرده نمی تواند.

درهمین حال صدای (خرخر) آواز بینی هارون نیز بالا گرفت وچنان معلوم شد که او به خواب سنگین فرو رفته است من اورا بیدار میکردم و وبرایش میگفتم که خودرا بیداربگیرد واگر کدام چیزی واقع شد باید مطابق دستورات من عمل کند اما نجیبه خیلی تنگ خودرا به آغوشم میفشرد وگوشهای خودرا بسته میکرد.
آن پیشخدمت خودرا کمی به کلکین نزدیک ساخت من بالایش صدا زدم که نزدیک نشو که بالایت کدام چیزی اصابت نکند به زمین بنشین!

اما او همچنان ایستاده بود وسخن مرا بهائی نمیداد که نپرس ، که ناگهان، مطابق همان پیشگوئی من یکبار چیزی به دست پیشخدمت اصابت کرد وخون جاری شد. من با دستمال دستی خودم زود زود دستهایش را بسته کردم وشکر که خون ریزی اش قطع شد وخیلی آرام به زمین نشست.من این دعارا میکردم که خداوند بخیر مارا ازین حالت نجات دهد یک اولادم دربغل ودیگری به زمین افتاده ودستهای خودرا به سرهای هردوی شان گرفته بودم . ازطرف دیگر طفل هفت ماهه ام دربطن من نیز پا هارا شور میداد ونا آرامی میکرد.(همایون)

خلاصه که یک غم خدا بود وازخدا میخواهم که آن حالت را بالای هیچ کسی نیاورد اما شکر خداوند که بخیر گذشت.یکبار آن پیشخدمت صدا زد که این اشرارنیست من روسها را دیدم که فیر میکنند!

یک ساعت بعد تردروازه به شدت کوبیده شد. من اطفال را بلند کردم که دروازه چنان تکان میخورد که خدا نشان ندهد از آنطرف یک آواز فارسی غیر معمولی صدا میزد که دررا بازکنید ورنه دروازه را می شکنیم وهمه تان را می کشیم.
من با خود گفتم والله که زنده گی ما درینجا ختم میشود. من آن پیش خدمت را از پشت دروازه دور ساختم وخودم پیش شدم ودستانم را بالای اطفالم گرفتم وبه آواز بلند برای شان گفتم:

اشتوک اشتوک! ، زن ، زن!

با همین صدا ها ونامها دررا به روی عساکر مهاجم گشودم. دیدم که روسهای سرخ پوست میله های تفنگ وبرچه هارا بطرف ما نشانه گرفتند.. وقتی مارا دیدند میله های خویش را پائین کردند وامر کردند که بروید!
مارا پائین کردند درپائین چه حال بدی که خدا نشان ندهد. مرده ها، اجساد زخمی درمیان خونها وضجه ها وفریادها باهم مخلوط گردیده بود. مارا به زور داخل یک اطاق ساختند درآنجا خانم امین صاحب، دخترانش واطفال او بودند شکر الله را بجا آوردم وبا خود گفتم که عجالتا ازمرگ که رهائی یافتیم.

همه می گریستند، من نیز با انها می گریستم خانم امین صاحب گفت: شوهرم وپسربزرگم عبدالرحمن را کشتند. آن ( خوازک) بیچارهء خردسال را هم ظالمها کشتند او اول زخمی بود اما آنها اورا با خود بردند.
دراین اطاق فقط اطفال وزنان بودند مردها را در اطاق دیگری انداخته بودند درهمین لحظه یک مرد بلند قامت وچاق با دریشی عسکری داخل اطاق شد آنها گفتند که او سروری است. او سلاح بدست اش بود بعداز گذراندن یک یک ازنظر، رو به خانم امین صاحب کرده گفت: شوهرت را کشتم

خانم امین صاحب برایش گفت: دستانت بشکند، قصاص اش از اولادهایت براید. تباه شوی وبرباد گردی!
همین دعا ها وبدعاها وصداها بود که آن مرد بار دیگر یکایک همه را ازنظر گذراند وبا چشمان ازحدیقه برامده وقهرالود با دادن یک دشنام ازاطاق خارج شد.

صبح فردا، مارا فرستادند درعقب وجلو ما عساکر روسی روان بودند تفنگ هایشان را بطرف ما نشانه گرفته بودند ومارا ازخانه کشیدند به جیب ها سوار مان کردند وبطرف شهر درحرکت شدیم. بعدازرسیدن به مکان مطلوب ازموتر پائین شده و به یک اطاق داخل مان کردند. این تعمیر، اطاق های زیادی داشت کلکین هایش از بیرون رنگ شده بود ما هیچ چیزی را نمی توانستیم ببینیم.

آنها می گفتند که این جا بندیخانهء صدارت است.

درهمین اطاق من واطفالم با دختربزرگ امین صاحب (غوتی) وخانم امین صاحب وخوشوی امین صاحب قرار داشتیم. آن دو دختر دیگر امین صاحب زخمی بودند وبه شفاخانه انتقال داده شده بودند وقتی که ضرورت تشناب میشد در را ازدرون می زدیم تا دهلیزها بخاطر گذشتن ما تا تشناب خالی میگردید تا باکسی ملاقات نکنیم. کیفیت غذا بد نبود. خانم امین صاحب دربارهء شوهرش آنقدر غمگین نبود ومی گفت که چیزیکه بالای او آمد مستحق آن بود. اما دربارهء فرزندش عبدالرحمن که تازه عروسی کرده بود وخصوصا نواسه اش( خوازک) که خیلی کوچک بود بسیار بی طاقتی میکرد من خیلی برایش تسلی میدادم واز خدا ورسول برایش می گفتم ولی بازهم میدانستم که او یک مادر بود ودلش صبر نمی شد.

از دست (غوتی) دختر امین صاحب خیلی به عذاب بودم. او سخنان خیلی بد وگنده به زبان میراند. وقتی که ما ازگریه وناله فارغ میشدیم ومن خانم امین صاحب را تسلی میدادم غوتی بار دیگر یک سخن غم را درمیدان می انداخت و برایم می گفت: تو خو پدر وبرادرم را دیدی که روسها آنهارا کشتند احتمال دارد که وزیران را نیز کشته باشند.
هروقتی که یک صدای فیر شنیده میشد غوتی میگفت شنیدی؟ حتما یک وزیررا کشتند.
اما اودخترخورد سال بود هیچکس اورا چیزی گفته نمی توانست مادرش هرقدر ملامت اش میکرد اما غوتی ازسخنان خود دست بردار نبود.

خداوند خانم امین صاحب را صبر دل بدهد خداوند به دنیا وبه آخرت برایش اجر وپاداش بدهد خیلی خانم سنگین بود. با وجود این قدر غمها که بالایش آمد اما کوشش میکرد که بی صبری نکند وحد اقل بی صبری خویش را اظهار نکند. هرچیز را بالای خود تحمل میکرد. درتمام روزهای زندان من یک روز از او پیشانی ترشی را ندیدم وحس نکردم وکوچکترین سخن نامناسب از دهنش بیرون نشد.

درآنجا برای ما یک سرباز تاجیکی نان میاورد. سودای بازاررا هم بما می آورد با ما خیلی شفقت می نمود احوال شهررا بما میگفت روزی گفت: که تانکها درسرکها جابجا شده اند وروسها بالای آن سوار می باشند ولی مردم به رفت وآمد خویش ادامه میدهند وکسی به کسی کاری ندارد.

یکی دو روز درآنجا بودیم یک روز صبح وقت، مارا باز به موترها انداختند ودریک مسافه طولانی به راه افتیدیم. بعداز رسیدن به مکان مطلوب، برای ما گفته شد که اینجا زندان پلچرخی است. دریک بندیخانهء زنانه مارا انداختند آنجا خانم امین صاحب واولادهایش را ازما جدا ساختند. من واطفالم و خوشوی( مادرخانم) امین صاحب را دریک اطاق انداختند. ما که ازخانم امین صاحب جدا می شدیم فکر میکردیم که شاید رها شویم به همین نسبت با گریه باهم خدا حافظی کردیم نزد من آنچه پولی که موجود بود آن را به خانم امین صاحب دادم. چون با خود میگفتم که او شاید به پول ضرورت پیدا کند او برایم گفت: که راجع به آن خانه فکرکن که دیگر هیچ چیز ازما باقی نمانده است لا اقل یک سرپناه نیز حالا نداریم.

مارا به اطاق های ما بردند. من در اطاق تنها خوشحال بودم زیرا ازیکطرف با دیدن خانم امین صاحب خیلی افسرده میشدم که چه حال بدی بالای آن بیچاره آمده است وحتی هیچ نمی توانستم که به طرفش نگاه کنم وازطرف دیگر، سخنان گندهء غوتی هم مرا میازرد وشکنجهء روحی میشدم ،خوب شد که ازهردوی این مشکل رهائی یافتم.
دراطاق ، نجیبه وهارون باهم بازی میکردند یکی بالای شانهء دیگری سوار شده وازکلکین به بیرون نگاه میکردند وبیرون مردم را تماشا میکردند. شب برای ما شوربای شلغم آوردند. شکر خدا را بجا آوردیم به اطفالم گفتم که بخورید مثل اینکه همهء ما زکام وریزش شده باشیم. واین شغلم جوشانده چه کیفی میکند.

فردا چاشت ، گوشت نیز به غذای ما افزود گردید اما مثل اینکه گوشت ازشتر بوده باشد ویا ازکدام گاو پیر. هارون ازیکطرف گوش کش میکرد ونجیبه ازطرف دیگر آن، وهارون به نجیبه به زبان فارسی میگفت: این است سرنوشت انسان!!

بعداز شنیدن این سخن هارون، لبهای نجیبه بهم جمع میشد مثل اینکه گریان میکند وبمن صدا میزد: مادر! ببین که هارون چه حرفهای وحشتناک می زند مرا می ترساند ومیگوید که این گوشت انسان است، نه ازحیوان
هرگاه کدام صدای ازدهلیز بگوش میرسید فورا هارون به نجیبه کرده و به زبان فارسی میگفت: دلم گواهی بد میته! خدا خیرکنه!

باز این دخترک بیچاره خودرا جمع کرده ودریک کنج به گریه شروع میکرد وهارون می خندید.
نمی دانم که هارون این شوخی ها را ازکی یاد گرفته بود.

اما یک روز مادرخانم امین صاحب(خوشو) وبما گفته شد که بیائید بیرون و به موترها سوار شوید. ما بار دیگرسوار موتر شدیم و بازهمان مسافهء طولانی را پیمودن گرفتیم در آخر، مارا داخل یک تعمیرساختند آنجا یک قندهاری نشسته بود واکتها واداهای یک اشنا را میکرد او با ما خیلی مودبانه مصافحه کرد ونام خودرا سردارمحمد معرفی کرد. ازآنجا او، مارا سوار یک موتر تیزرفتار ساخت وبه خیر وسلامتی به خانهء ما مارا رساند.
زیری: این قصه را هاجره به دفعات مختلف باهمین عبارات تکرار کرده است.

.