جهان ما را به نظاره نشسته است

چند روز بیشتر به دومین دور انتخابات ریاست جمهوری افغانستان باقی نمانده است در حالیکه بازتاب این انتخابات بخش از عناوین برجسته ای مطبوعات و رسانه های جهان را به خود اختصاص داده است. با آنکه انتخابات تبدیل به یک امر عادی و بخش از روند طبیعی هر جامعه ای دموکراتیک گردیده است ، پوشش خبری این انتخابات حاکی از اشتیاق جهانیان به پیگیری جریان نهادینه شدن دموکراسی در افغانستان و نگاه افغان ها به این پدیده ای نو در کشور شان هست.

جغرافیایی به نام افغانستان همواره در طول چند دهه ای اخیر شاهد وقوع نادرترین و در عین حال پیچیده ترین حوادث سیاسی و نظامی جهان بوده است. از جنگ سرد دهه ای 1980 میلادی تا جنگ جهانی ضد تروریزم ، افغانستان جایگاه خاص در حوادث مورد علاقه ای جهان داشته است. حوادث که درین کشور شکل گرفته پیش زمینه ای بوده است برای حوادث گسترده در منطقه و جهان. تعهد جهان برای جلوگیری از گسترش حوادث افغانستان و درس گرفتن جامعه ای جهانی از اشتباهات مقطعی آن در انزوا قرار دادن این کشور ، باعث گردیده که افغانستان اکنون درمحراق توجه جهان قرار بگیرد. تعهد جامعه ای جهانی برای نابود کردن دهشت افکنی و حمایت از روند موجود سیاسی ، افغانستان را به نقطه ای تجمع جهان برای همنوایی در جهت یک آرمان مشترک تبدیل نموده است. حضور ده ها هزار نیروی امنیتی خارجی و سرازیر شدن میلیارد ها دالر به این کشور نشاندهنده ای یک عزم بین المللی برای جبران سالیان هست که افغانستان در پی انزاوا رو به نابودی رفته بود.

اما صرفنظر از بررسی میزان موثریت این حضور بین المللی در زندگی مردم افغانستان ، میزان مسئولیت پزیری و عقلانیت افغان ها در استفاده ای درست از این روند بین المللی به عنوان عنصر تضمین کننده ای موفقیت آن از چالش های اصلی این روند هست. این چالش در دومین انتخابات افغانستان کاملاً مشهود هست.

نگاه جهان به انتخابات 29 اسد فراتر از یک انتخابات هست. این انتخابات بیش از آنکه نگاهی باشد به دستاورد های جامعه ای جهانی در 8 سال اخیر حضور سیاسی و نظامی اش در افغانستان ، آزمون است برای شعور سیاسی افغان. 29 اسد و نتیجه ای سرنوشت ساز آن در حقیقت تعین کننده ای میزان اندوخته های یک ملت است از تجارب تلخ سالیان بی عدالتی و محرومیت. اما متاسفانه بر خلاف آنچه جهان توقع دارد ، خیلی از ما افغان ها هنوز در بیخبری کامل به سر میبریم. اگر نگاهی عمیق تر به تاریخ معاصر خویش بیاندازیم ، به این واقعیت بر خواهیم خورد که افغانستان با وصف اینکه کشوریست فقیر و دور افتاده ، همواره دانشگاه عملی بوده است برای فراگیری بزرگترین درس های سیاسی جهان. بزرگترین قدرت های منطقه و جهان با اندوخته هایشان از حوادث افغانستان باعث دگرگونی های عظیم مثبت برای ملل خود گردیدند. تحولات افغانستان به مثابه ای نقطه عطفی در حوادث جهانی ، محور حل بسیاری از مسایل جهان گردیده است. درس های انگلیس از افغانستان در آغاز قرن 19 ، ختم جنگ سرد و حل مشکلات دو قطب نظامی جهان ، و بلاخره ایجاد ائتلاف جهانی ضد ترویزم ، همه نشانده ای این واقعیت هست که تحولات افغانستان همواره سرمشق بوده است برای حل مسائل جهانی ، ایجاد ائتلاف ها و سایر تحولات بزرگ جهانی و منطقوی. با وصف اینکه جهان بزرگترین اندوخته های سیاسی و نظامی را از حوادث افغانستان کسب کرده است ، مردم افغانستان درین بین تنها گروه بودند که هرگز از مسایل کشور شان درس نگرفتند. ما افغان هیچ وقت نخواستیم و یا هم نتوانستیم از اندوخته ها وتجارب فروان چند دهه ای اخیر که که با قیمت دست و پنجه نرم کردن با بزرگترین غول های نظامی جهان و با قیمت خون هزاران هزار انسان بیگناه بدست آوردیم استفاده ببریم و از آن به عنوان سرمشق برای ائتلای وطن و برگردندان آرامش و گریز از فرهنگ خشونت به کار ببریم. هر ملت در طول تاریخ خویش اشتباهات را در تعین سرنوشت خویش و نجات از بی عدالتی انجام داده است ولی برای ملتی که سه دهه است زیر لگام معامله گران سیاست قرار دارد، تکرار عین اشتباهات به صورت مکرر فاجعه ایست جبران ناپزیر.

ملت ما هنوز متاع دست تاجران قدرت است که با ابزار های مانند قوم ، قبیله ، مزهب ، زبان و افراط گرایی تغیر شکل میابد و به فروش میرسد. با آنکه این انتخابات تبلور امیدیست برای مردم افغانستان و جهان از یک دگرگونی مثبت ، این انتخابات در عین حال نشاندهنده ای ضعف ما افغان هاست برای ملت شدن و ملی فکر کردن. صف بندی های قومی و زبانی و نگاه ما به انتخابات از دریچه های کوچک قومی و قبیله وی بیانگر این واقعیت هست که جامعه جهانی درافغانستان تنها ساختار سمبولیک دموکراسی را ایجاد نموده ولی تطبیق آن به مفهموم واقعی هنوز نامعلوم است.

پایه های لرزان دموکراسی افغانستان فقط و فقط با همت و از خودگزری ملت ما استوار و مستحکم خواهد گردید. نهادینه شدن دموکراسی به عنوان یک ارزش ملی مستلزم فداکاری و مسئولیت پزیری ما افغانهاست ، چیزی که جامعه ای جهانی با هیچ مقدار دالر و پوندی نمیتواند آنرا برای ما بخرد. با آنکه با سپری نمودن سه دهه ای اخیر القاب را چون قهرمانان آزادی و مقاوم ترین ملت در مقابل ظلم و بی عدالتی در بین ملل جهان از آن خود ساختیم ، این حقیقت تلخ را نیز باید بپزیریم که تصویر از یک ملت قوم گرا ، صلح ستیز ، عقب گرا و افراطی را نیز از خود به جهانیان به نمایش گزاشتیم. ما چانس های زیادی را برای ملت شدن و رسیدن به همگرایی ملی و ایجاد یک فضای دموکراتیک از دست دادیم. اکنون باز چانس دیگری که شاید آخرین چانس ما باشد در پیش رو داریم. حضور جامعه ای جهانی در افغانستان بزرگترین تضمین کننده ای قدرت ابزار دموکراتیک مردم افغانستان است. ما با تمام بدبختی های خویش ، تنها کشور هستیم که جهان گام به گام ما را با تمام امکانات در نیل به رویا های دموکراتیک ما همراهی میکند. حضور صد ها ناظر بین المللی در انتخابات ، ملیون ها دالر کمک برای برگزاری انتخابات در حالیکه خود ما حاضر نیستیم یک افغانی روی آن مصرف کنیم ، و حضور نظامی بیش از 36 کشور جهان جای هیچ بهانه ای برای داشتن انگیزه و دید انسانی و منطقی در انتخاب درست باقی نمیگزارد.

حوادث تاریخ بیانگر این واقعیت است که هیچ کشوری برای همیش نمیتواند برای دیگران حایز اهمیت باشد. جامعه ای جهانی با تمام برنامه هایش در افغانستان باز هم از جمله ای "دیگران" هست و هیچ تضمینی برای حضور دراز مدت این "دیگران" در سرزمین ما وجود ندارد. ما شاید هیچ وقت دوباره امتیاز فعلی را برای یک انتخاب درست و گزاشتن تهداب یک جامعه دموکراتیک نداشته باشیم. از همین حالا زمزمه های در مورد کاهش 50 فیصدی سربازان خارجی تا پنچ سال آینده شنیده میشود. عراق با تمام اهمیت استراتیژیک آن برای امریکا حالا تبدیل به دیروز شده است. افغانستان امروز هست ولی دیری نخواهد گزشت که افغانستان هم تبدیل به دیروز گردد. این ها همه نشاندهنده ای این واقعیت هست که این آخرین چانس است که جهان برای ساختن فردای بهتر در اختیار ما قرار میدهد. قبل از اینکه باری دیگر در زندان فراموشی و انزوای قبلی قرار بگیریم ، برماست که از این چانس برای ساخت افغانستان دیگر استفاده نماییم. موفقیت ما در استفاده ای درست از انتخابات مرزیست بین سقوط در ورطه ای تکرار تراژیدی و پل بسوی آرامش و زندگی بهتر برای 5 سال آینده. این انتخابات بزرگترین وسیله ای است برای آغاز یک سر فصل تازه ، فرصت است برای ختم یک زعامت هشت ساله ای ناکام ، و موفقعیت است برای دادن رنگ دگر و مسیری دگر به سیاست رخوت گرفته از تکرار فاجعه بار. در صورتی که درست بیاندیشیم ، درست رای بدهیم و درست انتخاب کنیم ، میتوانیم 29 اسد را به یکی از زرین ترین صفحات تاریخ کشور خویش تبدیل کنیم. رای ما بر اساس عقلانیت ، نه بر اساس دیدگاه های تاریک نشعت گرفته از کپسول های تنگ قومی و قبیلوی ، میتواند فریادی باشد برای حق خواهی ، نقطه ای عطفی باشد برای ایجاد یک نگاه انسانی و چانس برای ملت شدن.