فساد هیولایی که مردم را می بلعد و مایه اختلاف میان امریکا و افغانستان است

بعد از این دیدار جان كری در جمع خبرنگاران گفت: گمان می‌كنم كه طی روزهای آتی شاهد واكنش دولت افغانستان به تلاش‌هایی علیه فسادباشیم، این یک آزمایش كلیدی در سنجش توانایی افغانستان در جلب اعتماد مردم است و نیز ایجاد دولتی توانا كه مالیات دهندگان آمریكایی حاضر شوند از آن حمایت كنند و از همه مهمتر حفظ سرمایه كشور ما كه همان جان زنان و مردان جوان آمریكایی است، باشد. اگر ما از مسئله‌ای كه می‌دانیم در حال وقوع است، ‌اطلاع داشته باشیم و دولت افغانستان نسبت به آن واكنشی نداشته باشد، در آن صورت برای ما بسیار دشوار خواهد بود كه در چشم خانواده‌های آمریكایی نگاه كنیم و بگوییم که آنها برای مسئله‌ای كشته شده‌اند كه ارزش نداشته است.

جان كری اظهار داشت وی معتقد است که حامدكرزی می‌داند مردم آمریكا از 9 سال جنگ كه جان بیش از 1200 زن و مرد آمریكایی را گرفته است، خسته شده‌اند، جمهوری خواهان و دموكرات‌ها از اتفاقاتی كه در افغانستان می‌افتد و نمی‌افتد، عصبانی هستند. دولت آمریكا در نگرانی‌های حامد كرزی از مخالفینی كه حملاتی را در مرز پاكستان هدایت می‌كنند سهیم است.

ما هنوز هم در حال سركوب و رویارویی با تهدیدات افرادی هستیم كه در سال 2001 به ما حمله كردند و ما هنوز هم می‌دانیم كه آنها آنجا حضور دارند و به تهدیدات خود ادامه می‌دهند و شما نمی‌توانید از آن به سادگی بگذرید و بنابراین به همین علت است كه ما اینجا هستیم.

براساس رده بندي سازمان بين المللي شفافيت، افغانستان بعد از سوماليا دومين کشور آغشته به فساد اداري در سطح جهان است. مقام هاي امريکايي هر از گاهي از وجود فساد گسترده اداري در افغانستان انتقاد کرده اند. حامد کرزي، رييس جمهور افغانستان گفته است که بخشي از فساد مربوط به قراردادي هايي است که خارج از کنترول دولت افغانستان مي باشد.

جان کري افزود: من معتقدم که رييس جمهور کرزي مي خواهد اين کار را انجام دهد، اما اين اعتقادم که او مي خواهد اين کار را انجام دهد، کافي نيست. اين موضوع مي بايد انجام پذيرد . با اين وجود، او گفت که حکومت افغانستان با ايجاد نهادهايي، در مبارزه با فساد اداري پيشرفت هايي داشته است. اما افزود که کرزي بايد نشان دهد که موفقيت در افغانستان تنها از طريق حکومتي ممکن است که اعتماد و حمايت مردم خود را با خود داشته باشد.

به حال فساد اداری به بزرگ ترین موضوع اختلاف میان امریکا و دولت افغانستان تبدیل گردیده است و از این که افغانستان دومین کشور فاسد در جهان است، باکی ندارد، بیش از 9 سال است که سخن از مبارزه با فساد زیاد گفته شده است و تاکنون کمیسیون های متعدد و مختلفی در این باره تشکیل گردیده است، اما هیچ یک از این نهاد ها نتوانسته اند گامی کارساز برای مبارزه با فساد بردارد.

همزمان با فشار مقامات امریکایی بالای دولت کرزی در مورد مبارزه با فساد، روزنامه آمريكايي كريستين ساينس مانيتور، مطلب جالبی را در این مورد نوشته است. این وزنامه مي نويسد، كليد موفقيت در جنگ افغانستان قندهار است. اما به رغم تلاش هايی در دست اقدام براي بهبود حاكميت؛ مردم قندهار رسيدگي هاي سريع طالبان را در دعاوي حقوقي بر دادگاه‌هاي فاسد محلي ترجيح مي دهند. در اطراف قندهار، مركز مهم و حياتي طالبان و نقطه‌ي كه كليد پيروزي يا شكست در جنگ خوانده مي شود، تعداد رو به افزايش از شهروندان در حال فاصله گرفتن از نظام جديد عدلي و قضايي فاسد و بيمار افغانستان و رو آوردن به سيستم قديمي حل و فصل دعاوي توسط طالبان اند. برخي به دليل آنكه خود از چريك هاي طالبان اند و بسياري ديگر به دليل خدمات رساني سريع و دادرسي هاي منصفانه و بدون دريافت رشوت طالبان كه دادگاه هاي رسمي افغانستان فاقد آن است به طالبان مراجعه مي كنند. مشكل اينجا است كه بخشي از ملاهاي سنتي محل براي چندين قرن دعوا‌ها و نزاع‌ها ميان دهقانان و تاجران كوچك محلي را حل و فصل كرده اند. اما اين ثابت مي كند كه حكومت تا كنون در اجراي عدالت و حاكميت قانون موفق نبوده است.

نويسنده ساينس مانيتور در پاسخ اين پرسش كه چرا ـ رحمت الله يك شهروند قندهاري ـ محكمه و دادگاه طالبان را براي حل و فصل دعاوي حقوقي پيشنهاد مي كند؟ نوشته است بطوركلی افغانستان برخلاف آنچه كه شايع است با وضعيت فروپاشي و متلاشي شدن فاصله دارد. اما اين حقيقت كه شهروندان عمدا به حكومت موازي طالبان در يك شهر يا ولايتي كه اكنون مركز توجه و تجميع قدرت نظامي خيل عظيم از سربازان ارتش آمريكا و افغانستان است مراجعه مي كنند يادآوري كننده محدوديت ها و ناتواني هاي اين نيروها در شكست دادن شورشيان است. رحمت الله كه يك بخش ساختماني را در دشتي بيرون از قندهار جاي كه زماني اردوگاه آموزشي القاعده قرار داشت اداره مي كند مي گويد: «من نه دولت كنوني افغانستان را دوست دارم و نه واقعا طالبان را. اما من مي توانم يا ماه‌ها وقت ام را در دادگاه هاي رسمي با پرداخت رشوه ضايع كنم و يا با مراجعه به طالبان مشكلات ام را در يك روز حل نمايم. مسلما اين مورد دوم راحت ترين انتخابي است كه مي توانم داشته باشم». او مي گويد «من در سال ۲۰۰۴ بعد از ۲۰ سال مهاجرت در پاكستان با خوشبيني نسبت به دولت رئيس جمهور كرزي به كشورم بازگشتم. اما من اعتمادم را ازدست داده ام در مناطق تحت اداره حكومت جنگ سالاران همه جا هستند و تمامي نيروهاي پوليس اقدامي نمي توانند».

دعوای زمین در نزدیک قریه مرویس به درگیری خاندانی منجر شد. اختلاف می رفت که خشونت های بیشتری را رقم بزند و طالبان به مشکل رحمت الله و پسر کاکایش طرف های اصلی دعوا رسیدگی کردند و آنها یک دادرسی منصفانه ی را از جانب طالبان گوش دادند. او و پسر کاکایش به توافق رسیدند.

اما رحمت ا... می گوید بعد از پرداخت هزارو چهارصد دلار رشوه محکمه رسمي محلی هنوز حکمی صادرنکرده است. او مي گويد در بسیار موارد پرداخت چنين مبلغ رشوت براي مردم عملی نیست، بعنوان مثال او یک مالک میراثی را که بر سر تکه زمیني دیگر برادر او با وي دعوا داشت را مطرح کرد که قبل از محکمه رسمی قندهار توسط طالبان به جریان انداخته شده است. او می گوید تاکنون 1400 دالر رشوه به منشی دادگاه پرداخت کرده که گمان می کند از برادر او نیز چنین مبلغ رشوه دریافت شده است تا بازی اینگونه میان دو طرف ادامه داشته باشد.

طبیعی است که وقتی دعاوی حقوقی به این سرنوشتی دچار شود، فاصله مردم از دولت افزایش یافته و زمینه را برای حضورطالبان فراهم می سازد.