منازعه یا حقیقت جویی ؟

جدال لفظی یا بهتر است گفت مشاجره ی داغی که میان اسلامگرایان واسلام ستیزان دررابطه به ویدیوی بریدن سر انسانهای زنده بوسیله ی طالبان در سایت کابل پرس به راه افتاده است ، نشان میدهد که ما هنوز فرهنگ بحث وتبادل اندیشه را فرانگرفته ایم .تمام هم وغم ما بر اینست که چگونه باور های خودرا به اثبات برسانیم واعتقادات دیگران را نفی کنیم.آنچه در این میان محلی از اعراب ندارد همان حقیقت امر است.

در جدا ل مورد نظر اگرچه افرادی از هردو جانب تلاش ورزیده اند که از خود تحمل وبردباری نشان دهندولی با اندک دقت شعله های غیض و خشم را میتوان در لابلای کلمات تشخیص داد.با آنهم این بحث یا منازعه این حسن را دارد که حقایقی را روشن میسازد .یکی از این حقایق تاثیر مخرب وکور کننده ی داشتن ایمان به اعتقاد است ، چی اعتقاد به دین وچی به بی دینی .در این نبرد نظری اسلامگرایان ستیزه جونشان میدهند که به هیچصورتی حاضر به پذیرش نقداسلام تاریخی(واقعاٌ موجود) نبوده واصلاٌ"دین عزیز" خود شان را تافته ی جدا بافته ی مقدسی میدانند که باید در تاقچه ی بالا گذاشت تا دست هیچ بنده خدایی به آن نرسد وگرنه چون یخی دربرابرآ فتاب ذوب شده وبه زمین فرو خواهد رفت .(حساب آنهایی را که در این جدل به فحاشی و لومپنیزم متوسل شده اند یکسو میگذارم.)

از آنسو، جماعت دیگر نه در جایگاه منتقد واز موضع نقد علمی وخرد ورزانه بلکه در موضع نفی مطلق هر گونه دین وآیینی - چنان پا میفشارند که گویی به کلید مدینه ی فاضله دست یافته وپاسخ پرسشهای سنگین ودراز دامن فلسفی در مورد ذات پیچیده ونا شناخته ی انسان وعالم هستی را یکسره در جیب خود دارند.ایمان "اینها" کمتر از ایمان "آنها" نیست ولی آنچه که از میانه ناپدید است حقیقت مشترک است، حقیقتی که دو سو را ولو با رشته ای به باریکی موی سر برای لحظه ای هم اگر باشد، به هم پیوند دهد .چنین بر خورد هایی بیشتر از ترس مایه میگیرد، ترس از اشتباه،ترس از بی پایه ثابت شدن یک عقیده وترس از اینکه دیگری حق بجانب باشد.

من در این سطور، صرف در جایگاه بیان دید گاههای مستقل خود- نخست چند نکته ی ضروری را با دین ستیزان پر خاشگر در میان میگذارم وسپس با اسلامگرایان متعصب، سخن خواهم گفت.

به نظر میرسد که برای فهم درست اسلام باید ماهیت تاریخی وفلسفی دین را شناخت.دین از نظر ریشه های تاریخی پیدایش خود یک پدیده ی غیر عقلایی بوده است . از نظر روانشناسی فلسفی، دین امروزی صرف به نیاز های روانی معتقدین خود پاسخ میگوید وجز تسکین دهی وامید بخشی کاربرد دیگری ندارد.چرا اعتقاد زندگی پس از مرگ ، شاه بیت همه ادیان جهان را تشکیل میدهد؟ از آنجا که انسان در عالم نامتناهی میز ید واما خود یک موجود متناهی است،و از آنجا که انسان ظاهراٌ تنها موجود ذیشعوریست که از میرایی خود آگاه میباشد، برای چیره شدن بر دلهره ی درونی خودنیاز مند امید است ، امید به جهان دیگر وادامه ی زندگی آنهم در شرایط برتر وبهتر از این جهان.این جوهره ی اصلی وتمام ناشدنی دین است وبقیه عناصر اولیه ی دین اعتبار خودرا باخته اند ،یعنی آن خدایان طبیعی مانند رعد وبرق وتوفان و ماه وخورشید وغیره دیگردر روشنایی معرفت بشری شناخته شده وجای آنها رایک نیروی مافوق طبیعی گرفته که گویا مرگ وزندگی انسانها بدست اوست واوست که زندگی را در جهان پس از مرگ به ما باز میگرداند.چنین است که دین امروز زندگی را معنا میکند وبه انسانها ی ترسان ازهول مرگ و فنا ،امید میبخشد هرچند واهی وغیر قابل اثبات.

از این منظر نمیتوان دین را نفی کرد.شکی نیست که بشر متناسب با رشد آگاهی وعلم ودانش وتوانایی های خود میتواند ازبند دین وخرافه رهایی یابد ولی این امر یکباره صورت نمیگیرد،زیراآگاهی امری نیست که همه ی انسانها در یک زمان معین وبه اندازه ی برابر ازآن برخوردار شوند. پس ، داشتن دین حق افرادی است که نسبت به آن احساس نیازمیکنند همچنان نپذیرفتن دین برای آنانی یک حق است که فکر میکنند به آن نیازی ندارند. البته کسانی که از دایره ی دین فراتر رفته اند میتوانند به روشنگری بپردازند اما نه به دین ستیزی وتمسخر دینداران که خود تجاوز به حقوق افراد بشمار میرود.

واکنون حرفهایی با اسلامگرایان متعصب وستیزه جو: سوال اساسی اینست که اگراسلام به مثابه ی "کاملترین دین خدا"نتوانسته است در درازنای 12 قرن به عامل کنترول کننده وبازدارنده بر وجدان ورفتار پبروانش اثر گذا ر باشد،دلیل آن چیست؟تا چی وقت به این بیت شاعر چنگ میزنید که:

اسلام به ذات خود ندارد عیبی

هر عیب که هست در مسلمانی ماست؟

این چگونه دینی است که پیروانش از همان آغاز تا کنون همیشه"عیب" داشته وچنان فلج وکر وکور ونا شنوا اند که قادر نیستند به دساتیر آن عمل کنند؟ چند قرن دیگر لازم است که مسلمانان مسلمان شوند و"عیب" خودرا بزدایند؟ آیا دینی که درعمل پیاده نشود، بود ونبود آن در زندگی بشر تاثیری وارد میتواند کرد؟ پاسخ اسلامگرایان متعصب به این پرسشها هر چی باشد نمیتواند دامن اسلام رااز لکه های خون ده هاوصد ها هزارانسانی که به دفاع یا مقاومت دربرابر این دین به قتل رسیده اند وهنوزاین خونریزی ادامه دارد، پاک نماید.

هر با سوادی که میتواند قرآن را بخواند،درمییابد که ازآیه های ضد ونقیض پراست،آیه هایی که یکجا به نفع انسان است وجای دیگر بر ضد انسان وانسانیت. به گونه ی مثال: آنجا که میگوید: "اگر کسی یکنفررا بکشد مثل آنست که همه مردم را کشته است وکسی که یکنفررا نجات دهد گویا یک جهان را نجات داده است ." در اینجا ما با یک حکم انساندوستانه سر وکارداریم. ولی جای دیگر میخوانیم:"کافران را هر جا یابید گردن بزنید ، من آنها را نکشته ام شما کشته اید، من تیر نیانداخته ام شما تیر انداخته اید." اینجا ما با خدای وحشی وکین توزی بر میخوریم که خود قتل مخلوق خودرا بدست همنوع آن جایز میشمارد و آنهم بر ضد این حکم خود که :" ما هر کرا خواستیم ایمان بیاورد وهر کی را خواستیم بردلهای شان قفلهای سنگین زدیم." این مثالها یکی دوتا نیستند وچون همه با آن آشنایی دارند، من ازتکرار ملال آورموارد بیشتر ونشا ن د ادن سوره ها وآیه ها وصفحات قرآن صرف نظر میکنم. همین تناقض گویی ها در طول14 قرن بهترین دستاویز برای صاحبان زور وزر و "روحانیون" شکم پرست بوده تا تفاسیر وتعابیر دلخواه خودرا از آن بیرون آورده وتوده های بیسواد را سوار شوند.اینست که در جهان امروز ، کشور های اسلامی به کانون خشونت، تعصب، دهشت افگنی، منازعات مذهبی، استبداد، فقر وبیسوادی تبدیل گردیده است .البته نقش استعمار در مقاطع معین تاریخی در سر نوشت برخی ازاین کشورها جای انکارندارداما اینگونه نبوده که سر نوشت کشور های اسلامی چون مومی در دست استعمار شکل گرفته باشد.

اسلام از همان آغاز با کتاب وهنر وموسیقی واندیشه های غیر خودی سر ناساز گاری داشته است .داستان معروف کتابسوزان در ایران ساسانی بدستور عمررا همه میدانند . وقتی یکی از جنگسالاران اسلامی به او پیام داد که ما در اینجا(ایران) با انبوهی از کتب مختلف بر خورده ایم ، با آن چی کنیم – عمر دستورداد که همه را بشویید یا بسوزانید زیرا اگر حاوی چیز های مفید باشند ما قرآن راداریم که برتر ازهمه است واگر مخالف با اسلام باشند چون مردم را به گمراهی میکشند باید نابود شوند.

پس از آن نیز دربسیاری از موارد فقیهان وخلفا با دانشمندان و فلاسفه وحتا عارفان برخورد خصمانه داشته وبسا استعداد هاو مغز های علمی وفلسفی وعرفانی را نابود کرده اند . بجز در موارد نادری (دوران عباسیان) در کشور های اسلامی فلسفه ودانش غیر مذهبی درجو خفقان واختناق سیاهی که فقیهان و"روحانیون"بر جامعه تحمیل کرده اند فرصت نیافته است که سر بلند کند.در همین قرن بیست وبیست ویک ما نمونه های زیادی داریم که اسلامگرایان با استناد از قرآن صاحبان اندیشه و دیگر اندیشان را تکفیر وتلعین نموده وبه مرگ محکوم کرده اند. به ایران وافغانستان نگاه کنید.

بنیادگرایان خواهند گفت که مسیحیت نیز چنین بوده است. من میگویم که بلی،جنیات کلیسای قرون وسطی کمتر از جنایاتی نیست که ازدامن اسلام برخاسته است . ولی مسیحیت دوران خود کامگی خودرا سپری نموده و از سوی جامعه مهار شده است .مسیحیت کم از کم این امررا پذیرفته که از حوزه ی مربوط به قدرت سیاسی بیرون رفته واز دخالت وامر ونهی درزندگی افراد اجتناب کند. در مسیحیت اگر فرد مسیحی دین خودرا ترک گفته ودین دیگری اختیار کند، مورد خشم وغضب روحانیون قرار نمیگیرد ولی در اسلام چطور؟ بیاددارم در برابر این سوال یکتن از به اصطلاح"مدافع اسلام عزیز" فرموده بود که مجازات کسی که از اسلام بر میگردد ودین دیگری بر میگزیند ازآنرو مرگ را درپی دارد که گویا به تعهد ی که با اسلام داشته خیانت کرده است . زیرا در همه ی جهان در یک قرارداددو طرفه اگر یکطرف قضیه خیانت کند باید مجازات شود!!منطق در خشان را می بینید؟ از یکسو میگویند که اسلام دین فطرت است وانسانها به رضاییت خود آن را بر میگزینند واز سوی دیگر میفرمایند که پای یک قرارداد دو جانبه در بین است ! زهی استدلال ابلهانه.

این کمال بیشرمی وحتا ددمنشی است که انسان را از حق انتخاب محروم کرد و به بهانه ی"نقض تعهد" به مرگ محکوم نمود.از این نظر ودر همین مورد مشخص اسلام میتواند وحشی ترین دین معرفی گردد.

مطلب اصلی اینست که چرا تروریسم القاعده وطالبان ودیگر شاخه ها گویا به اسلام ربطی ندارد؟ وقتی آنها مدعی اند که جهان را کفر اشغال کرده وانسان به سوی ضلالت میرود لذا ما از سوی خدا وظیفه داریم که اسلام را بر تمام جهان حاکم سازیم و برای مدعای خود از"کلام خدا" شاهد می آورندو هنگام گردن زدن انسانها نام خدارا برزبان میرانند، آیا اینها هیچ ربطی به اسلام ندارد؟ پس با کدام دین ربط دارد ، به یهودیت یا مسیحیت؟

اسلام زمانی میتواند از این بد نامی بیرون شود که بازندگی ومقتضیات ونیاز های تاریخ ساز گاری نشان دهد.میدانم که بنیادگرایان چنانکه عادت شناخته شده ی ایشان است به طعنه خواهند پرسید که آیا منظور تان از مقتضیات ونیاز های زمان همان بی بند وباری اخلاقی درغرب، تبدیل شدن زن بحیث شی تجارتی، ترویج فحشاءو شرابخوارگی وبی ارزشی میباشد؟ من به ایشان پیش از پیش میگویم که شما با طرح چنین پرسشهای عوامفریبانه میخواهید راه فراری برای خود جستجونمایید. ساز گاری دین با حرکت پیشرونده ی زندگی عبارت از به رسمیت شناختن ارزشهای مشترک وعام جامعه ی بشری است ، ارزشهای که در نتیجه ی رشد وتکامل تاریخی ، سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی شکل گرفته است . این ارزشها عبارت اند از :آزادی بیان واندیشه،برسمیت شناختن حق انتخاب،ترویج فرهنگ دیگر اندیشی وتحمل دیگر اندیشان، پذیرش چند گونگی فرهنگی وسیاسی ونژادی،پرهیز از خشونت ،همزیستی صلح آمیز فرهنگها، ادیان و ایدیالوژی هادر کنارهم،ارزشدهی به فردیت انسان، طرد هرگونه تعصب ورزی وتمامیت خواهی و باز گرداندن دین از عرصه ی سیاسی وحوزه ی عمومی به جایگاه خودش یعنی وجدان و قلب افراد.

شما اسلامیون بنیاد گرا باید با چشم باز ببینید که شخصیتهای روحانی وعلمای دینی زیادی در کشور های اسلامی ازروی آواقعگرایی و هوشیاری خواستار باز نگری واصلاح بینشهای قشری در جهت همگام شدن اسلام با دنیای امروز میباشندولی فریاد آنها در میان امواج سهمگین تزویر و ریاکاری و تعصب ورزی و تمامیت خواهی وبنیاد گرایی وتروریسم کور اسلامی ، گم میشود.

شما باید این واقعیت را بپذیرید که بنیاد گرایی اسلامی بصورت کل با جهان قرن 21 در تصادم قرار گرفته ودربرابر پیشرفت و رشد عقلی وعلمی انسان وارزشهای جهانشمول بشری به مقاومت میپردازد.اگر "اسلام عزیز"تان را دوست دارید تلاش نمایید تا آن را برای جهانیان قابل تحمل گردانید.

من دیدگاه خودرا بیان کردم و ممکن است به خطا رفته باشم ولی،در این رابطه به هیچ پرسشی واحتمالا فحش ودشنام وافترایی پاسخ نخواهم گفت زیرا روی درست بودن نظر خود مایل به لجاجت وپافشاری نمیباشم.