کنفرانس توکیو؛ تعهدات مالی برای دهه تحول در مقابل اصلاح حکومت

قرار است فردا یک شنبه، نمایندگان بیش از هفتاد کشور جهان در توکیو جاپان گردهم آیند تا بسته یی جدید از تعهدات مالی خویش را برای افغانستان در "دهه تغییر" از 2015 تا 2025 به دولت و مردم افغانستان ارایه بدارند.
نخستین کنفرانس توکیو برای افغانستان در ماه جنوری 2002 چند ماه پس از سرنگون شدن طالبان برگزار شد که اشتراک کنندگان این کنفرانس، کمک سالانه مبلغ 5.4 میلیارد دالر از 2002 تا 2007 را به افغانستانی خسته از سه دهه جنگ داخلی، وعده نمودند.
حال و ده سال پس از نشست اول توکیو، دومین نشست تعهدات مالی در توکیو یک شنبه "18 سرطان" یا "8 جولای" برگزار می گردد که نهایتاً در این کنفرانس نیز وعده های کمک مالی از سوی اشتراک کنندگان آن به دولت افغانستان ارایه خواهد شد که این وعده ها می تواند تا اندازه یی نگرانی مردم و دولت افغانستان را از بحران اقتصادی که در "دهه تحول"، دولت افغانستان به آن مواجه خواهد شد، را کاهش دهد.
دورنمای کنفرانس توکیو را در فایل پی دی اف زیر بخوانید:

اینکه 70 کشور اشتراک کننده در کنفرانس توکیو، در این نشست وعده چه مقدار کمک مالی را برای افغانستان در طی ده سال تحول به دولت افغانستان خواهد داد موضوعی است که پس از کنفرانس مشخص خواهد شد اما از یک سو عملی شدن وعده ها و از سوی دیگر و مهمتر از همه، نظارت بر مصرف درست کمک ها و جلوگیری از حیف و میل شدن کمک های مالی، موضوعات اساسی هستند که اگر به آن پرداخته شود، می تواند کنفرانس (دوم توکیو) را مجزا از دیگر کنفرانس های ده سال اخیر ساخته و امیدواری ها را بر مفاد این کنفرانس بیشتر بسازد.
عمل بر وعده ها
در طی ده سال گذشته نشست های زیادی برای افغانستان برگزار گردید و نمایندگان اشتراک کننده در این نشست ها وعده های زیادی بر کمک مالی به افغانستان نمودند که به صراحت می توان گفت اکثر این وعده ها صرفاً "وعده" باقی ماند و هیچ گاهی جنبه عملی را به خود نگرفت.
گرچه دولت افغانستان در ده سال اخیر بر همین کمک های مالی جامعه جهانی استوار و پا برجا ماند اما در بین نسبت وعده کمک بر اصل کمک های صورت گرفته نیز تفاوت زیادی وجود دارد.
بزرگترین بخش کمک هایی که در نشست های برگزار شده برای افغانستان در طی ده سال گذشته، تاکنون در اختیار دولت افغانستان قرار نگرفته و یا هم بیشترین بخش این کمک ها به طور غیر مستقیم و توسط موسسات مربوط به خود کشورهای کمک کننده در افغانستان به مصرف رسیده است که مصرف این کمک ها توسط این موسسات به دلایل مختلف "عدم آشنایی موسسات خارجی به محیط افغانستان، فساد موجود در میان خارجیان و ..." آنگونه که باید موثریت لازم را نداشته است.

حال سایه این مشکل "عملی نشدن وعده ها" بر کنفرانس توکیو نیز افتاده است و نیاز است تا دولت افغانستان در نشست توکیو دوم تمرکز بیشتر را بر عملی شدن وعده ها و همچنان مصرف مستقیم این کمک ها از سوی دولت، نموده تا به مشکل عملی نشدن وعده ها دوباره مواجه نگردد.
اصلاح حکومت و مبارزه جدی با فساد
اصل مهم دیگری که می تواند بر نتایج کنفرانس توکیو اثر گذار باشد، وجود حکومت ضعیف و آغشته با فساد در افغانستان است. کشورهای اشتراک کننده در نشست توکیو باید در کنار اینکه وعده های کمک مالی را برای افغانستان در دهه تحول می دهد، باید بر اصلاح حکومت افغانستان و ریشه کن سازی فساد در این حکومت تاکید نمایند.

به دلیل فساد و پایین بودن ظرفیت ها در ادارات دولت افغانستان، تاکنون صرفاً 20 فیصد کل کمک های صورت گرفته به افغانستان به طور مستقیم از طریق دولت افغانستان به مصرف می رسد و متباقی از سوی موسسات خارجی کشورهای کمک کننده به مصرف می رسید.
این واضح است که مصرف کمک ها مستقیماً از طریق دولت افغانستان موثریت بیشتری نسبت به مصرف آن از طریق موسسات خارجی دارد اما این در صورتی است که افغانستان دارای یک دولت با ظرفیت و عاری از فساد گردد.
دولت افغانستان باید برنامه های عملی و جدی را در مبارزه با فساد روی دست گیرد تا بتواند آن خواسته یی را که قرار است در نشست توکیو ارایه نماید " مصرف 50 فیصد کل کمک ها از طریق دولت افغانستان" را بدست آورد.
از سوی دیگر کشورهای کمک کننده به افغانستان نیز باید بر حکومت افغانستان فشار وارد نماید تا اصلاحات جدی در حکومت و حکومتداری در افغانستان به میان آمده و دولت افغانستان مبارزه با فساد را در اولویت کاری خویش قرار دهد.