مذاکرات امریکا و طالبان، خواسته ها و دیدگاههای متفاوت

معمولا در مذاکرات پشت پرده برخی از اهداف و خواسته ها در رسانه درز نمی کند و همچنان مخفی باقی می ماند. در مورد مذاکرات امریکا با طالبان در قطر هرچند به خوبی روشن نیست که میان طرفین چه گذشته است که منجر به قطع مذاکرات شده است، اما قراین حاکی از آن است مسئله مبادله رهبران طالبان که این گروه سخت روی آن پافشاری دارند، سبب قطع مذاکرات میان دو طرف شده است.

این موضوع بهانه ای گردید که هردوطرف خواسته های کلی خود را رسانه ای نمایند، این خواسته ها نشان می دهد که دوطرف تا چه اندازه از یک دیگر فاصله دارند و رسیدن به یک توافق در سایه مذاکره راه درازی در پیش است. همانطوری که برخی از کارشناسان بیان کرده اند، این خواسته ها نشان می دهد که روندمذاکرات برای رسیدن به صلح نیست، بلکه بازی با زمان است تا با گذشت زمان هر یک از طرفین فرصتی برای خود بدست آورند.

بعد از آن که طالبان رسما خود را از مذاکرات قطر کنار کشید، خواسته های اصلی که در مذاکرات می خواست اعلام کرد، به دنبال آن امریکا نیز اعلام کرد علی رغم کنار رفتن گروه طالبان از مذاکرات همچنان به ادامه مذاکرات مصمم هستند و در عین حال خواسته های که امریکا در این مذاکرات دارد و تصویری که این کشوراز صلح با طالبان ارایه می دهد، تفاوت بسیار با خواسته های طالبان دارد.

طالبان اعلام کرده است که با دوهدف با امریکایی ها مذاکره کرده است، یکی آزادی رهبران زندانی طالبان و دیگری در مورد خروج نیروهای خارجی از افغانستان. این گروه اعلام کرده است که غیر از این دو موضوع روی هیچ موضوعی با امریکا مذاکره نکرده و نمی کند و هم چنین این گروه نه به عنوان گروه طالبان بلکه به عنوان امارت اسلامی افغانستان با امریکا مذاکره می کند. این عنوان به این معنی است که طرف مقابل امریکا یک دولت است که از خود ساختار تشکیلاتی دولتی دارد و دیگر نیازی نیست که با دیگر گروههای افغانی و یا دولت کابل مذاکره کند. به گمان طالبان بعد از خروج نیروهای خارجی ازافغانستان واستقرار مجدد امارت طالبان در کابل این گروهها و نیز اداره کابل است که برای پیوستن به امارت طالبان خود شان باید داوطلب شوند.

آنچه گفته شد همه آن تصویری است که طالبان از مذاکرات با امریکا دارند و به همین دلیل دولت افغانستان را حکومت کابل خطاب می کند و دست نشانده می خواند و معتقد است که اگر با امریکا به تفاهم برسند، دیگر نیازی نیست که با مقامات کابل مذاکره صورت گیرد. طالبان درعین حالی که این تصویر را از مذاکرات دارد، همان را از آینده افغانستان نیز دارند، به همین دلیل ادامه مذاکرات برای این گروه جز اتلاف وقت و فرا رسیدن زمان خروج نیروهای خارجی از افغانستان نیست. گروه طالبان از همین حالا خود را برای نبردهای بعد از خروج نیروهای خارجی از افغانستان آماده می کنند. کارهای تشکیلاتی و کادرسازی خود را از همین حالا برای یک حمله گسترده بعد از ناتو در افغانستان، آغاز کرده است. گزارش سری که ناتو دو سه ما پیش منتشر کرد، این ادعا را ثابت می سازد و عملکرد طالبان نیز روایت گر این گونه تلاش ها است.

این که طالبان به این هدف می رسند یانه بحث دیگری است، زیرا حزب اسلامی حکمتیار نیز بعد از خروج نیروهای شوروی از افغانستان آمادگی های لازم را برای تصرف کابل داشت، اما هیچ گاه موفق نشد و این بار معلوم نیست که طالبان به این هدف برسند، اما این هدف را طالبان چه در مذاکرات و چه در فعالیت های نظامی دنبال می کنند.

به هرحال تصویری را که امریکا از مذاکرات با طالبان ارایه داده، تصویری کاملا متناقض با تصویر طالبان از مذاکرات است. جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید در واکنش به خروج طالبان از مذاکرات اعلام کرد که عالی رغم خروج طالبان از روند مذاکرات امریکا همچنان بر ادامه مذاکرات مصمم است و بدون یک راه حل سیاسی، هیچ راه حل محتمل دیگری برای جنگ افغانستان وجود نخواهد داشت. اما او در ادامه شرایطی که امریکا از مذاکرات دارد را نیز اعلام کرد:" آنهایی که می خواهند به تفاهم برسند باید سلاحهایشان را زمین بگذارند، القاعده را نفی کنند و متعهد شوند که به قانون اساسی افغانستان متعهد خواهند بود".

به راستی طالبان در سایه مذاکرات سلاح های شان را به زمین خواهند گذاشت؟. آنچه که تا کنون از عملکرد طالبان دیده شده این گروه همچنان بر ادامه خشونتها در کشور تاکید کرده است. هرگز به در خواست امریکا برای آتش بس تن در نداده است و نیز آمادگی های نظامی که این گروه برای نبردهای بیشتر در افغانستان بعد از 2014 می گیرد نشانگر این است که طالبان نمی خواهند سلاح های شان را به زمین بگذارند. پس امریکا در مذاکرات با طالبان در اولین خواسته خود با این گروه مشکل پیدا کرد و منطق سلاح به زمین گذاشتن با منطق ادامه خشونت و عدم پذیرش آتش بس تفاوتش زمین تا آسمان است.

دومین خواسته امریکا از طالبان این است که رابطه خود را با القاعده قطع نمایند، خواسته ای که امریکا ده سال پیش از طالبان داشت و این گروه این خواسته را نپذیرفت و منجر به حمله امریکا به افغانستان در سال 2001 گردید. اکنون امریکا بازهم همین خواسته را تکرار کرده است. هرچند برخی از کارشناسان معتقدند که قطع رابطه طالبان با القاعده از خواسته های اصلی امریکا از طالبان می باشد که اگر موفق شود میان طالبان و القاعده جدایی اندازد، ممکن است امتیازات زیادی به گروه طالبان قایل گردد. اما گروه طالبان تا کنون این خواسته امریکا را نیز نپذیرفته است، هرچند برخی از مقامات پایین رتبه طالبان هنوز هم از القاعده دفاع می کنند، اما رهبران اصلی طالبان در برابر این خواسته امریکا سکوت اختیار کرده اند. کارشناسان معتقدند که اگرامریکا به طالبان امتیازات کلانی بدهد که تضمین کننده حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان باشد، ممکن است این گروه رابطه خود را با القاعده قطع نمایند و در فرصت های مناسب دوباره این رابطه را برقرار کند.

سومین خواسته امریکا تعهد طالبان به قانون اساسی کشوراست، این شرط در واقع پذیرش نظام دموکراسی از سوی طالبان است که این گروه بارها اعلام کرده است که قانون اساسی جاری کشور را نمی پذیرد و خواهان حکومت با اندیشه های طالبانی است. این گروه بارها نظام دموکراسی در کشور را نفی کرده و هنوزهم روی آن پافشاری دارد. هرچند برخی از کارشناسان معتقدند که اگر کشورهای غربی به دیگر خواسته های خود قطع رابطه طالبان با القاعده و قطع جنگ در افغانستان باشد، برسند، از شرط سوم به راحتی خواهند گذشت. زیرا برخی از مقامات غربی بخصوص بریتانیا بارها گفته است که تفکرات طالبانی یک واقعیت است و یا گفته که نظام دموکراسی به این زودی ها در افغانستان تحقق کامل پیدا نمی کند. این موضع گیری ها نوعی چراغ سبز نشان دادن به طالبان است. اما این گروه فارغ از این چراغ ها اهداف خشونت بار خود را در سایه امارت طالبانی دنبال می کند.

بدین ترتیب آنچه گفته آمدیم، این نتیجه بدست می آید که مذاکرات امریکا با طالبان راه طولانی را در پیش دارد و با توجه به تفاوت های فاحش خواسته ها بیشتر به اتلاف وقت می ماند، تا رسیدن به یک نتیجه قطعی.