دانش "سیاه سنگ " ارزش می آفریند

داکتر صبورالله "سیاه سنگ" یکی از پرارزش ترین ثروت فرهنگی جامعۀ افغانی است ، مزیت او به عنوان فرد خاص یک الگوی فرهنگی،آفرینشگرارزشها ،آثاراخلاقی و تجلیات گوهرانساني است.
این نیروی خلاقه درانتقال معانی ومفاهیم فرهنگ ، عامل توحید وتعمیق وحدت است وآنرا توسعه وتعمیم می دهد. ازاین دیدگاه ، نقش عمومی درایجاد واشاعۀ فرهنگ را به حیث ناقل ومحمل تمام ارزشهای معنوی درتداوم سیاست فرهنگی ، برخلاف تهاجم ، به مبادله فرهنگی وعلمی می پردازد و تغییرات را برمی تابند که همواره نقش فزاینده ی در شکل گیری روند فرهنگی کشور ایفا واجرا می کند .
" مهمترین زمینه های فعالیت ادبی او داکتر سیاه سنگ ؛ ترجمه شعر، ترجمه مقالات ادبی، معرفی آثار و چهره های مهم ادبی و نیز نوشتن نقد بر آثار اهل قلم افغانستان بوده است". بیبیسی
مبادله فرهنگی مجموعه ی از باورها ورفتارهای گروه های ساکن کشوراست که درآن ارزش ها وهنجارها دوطرفه رد و بدل می شوند.
ارزش ،عقایدی است که افراد یا گروه‌های انسانی درباره آن‌چه مطلوب، مناسب، خوب یا بد است؛دارند. ارزش‌های مختلف نمایانگر جنبه‌های اساسی تنوعات در فرهنگ انسانی است. ارزش‌ها معمولاً از عادت و هنجار نشأت می‌گیرند.
هر کسی برای خود ارزشها و باورهایی دارد که برایش محترم، ارزشمند و مهم هستند.
در واقع باور همان اندیشه و تفکری است که ما نسبت به مردم، جامعه و اشیا داریم .
باورها یا اعتقادات، مجموعه ای از افکار هستند كه به زندگي، معنا مي بخشند. باورها، ادراك ما از هستي را مي سازند. چنین اندیشه می شود که باورها، نقش فرماندهی در مغز دارند و زماني كه فكر مي كنيد که امری درست است، باور شما، به مغز، فرمان مي دهد تا به دنبال آنچه باشد كه از اعتقادات شما، حمایت كند.
باورها، مالک و فرمانده ی وجود ما و ایجاد کننده ی رفتارهای ما هستند.
هَنجار یا نورم ، به یک الگوی رفتاری گفته می‌شود که روابط و کنش‌های اجتماعی را تنظیم می‌کند، اکثریت جامعه خود را به آن پایبند می‌دانند و در صورتی که شخصی آن را رعایت نکند، جامعه او را مجازات می‌کند. بی‌هنجاری باعث از بین رفتن استحکام نظام اجتماعی می‌شود. انواع دیگر قاعده‌ مندی‌های نظام اجتماعی، عادت‌ها و رسم‌ها هستند.
عادت قاعده‌مندی‌های اجتماعی که در اثر تکرار منظم و پایدار به وجود آمده‌اند.شخص در صورت رعایت نکردن عادات اجتماعی؛ مورد مجازات قرار نمی‌گیرد.در عادات اجتماعی؛ آموزش و عقاید تأثیری ندارد و شخص پاسخ قانع کننده‌ای برای پیروی از این رفتارها ندارد. نورم های درونی قابل مجازات نیست ؛ نورم های بیرونی ازپیش تعیین گشته افراد را به پیروی ازآن ترغیب میکند، درجوامع بی ثبات مانند افغانستان بی هنجاری باعث ازبین رفتن استحکام نظام اجتماعی میشود.
نقطه آغاز هر گونه ارزيابي، شايستگي است. ما افغانها که درحوزۀ فرهنگی پیرامون شایستگی ، سیال ترین واژۀ توصیفی ذهنی بحث می کنیم باید مشخص ساخته بتوانیم که کدام شایستگی دراین حوزۀ کاربرد اصلی دارد :
شایسته گی برپایۀ برداشت متداول عامیانه که با خوب وبد کس کار نداشته باشد ؛
شایسته گی بر پایۀ خصوصیات شخصی، زنده گی خصوصی، ویژه گی زبانی، قومی، دینی و...؛
شایسته گی برپایۀ اعتقاد به اصول مطروحه ، فعالیت در راه تحقق آن ، توانائی های مشهود درامور، وقف ، اعتبار تعهدات ، شهامت وشجاعت اخلاقی .....
مشخص ساختن این نورم ها اهمیت جدی دارد .
بارها در برابر سئوال های مختلف استدلال واحد شنیده میشود:"والله فلان آدم ،نویسنده ، شاعر و... بسیارخوب است " این "شاه دلیل" شامل حال آنانی نیز میگردد که ارۀ دوسره را دردست دارند.
شاسیتگی بایستی برمبنی شاخص های قابل لمس وقابل سنجش گردد تا عوام الناس هم به درک آن قادر شوند . تجربه نشان داده است که قبول عوامل غیر قابل سنجش به حیث شاخص های معیاری برای تعیین شایستگی میدان دادن به گزافه گویی ، ریا کاری وفرصت طلبی است که ازآن تجارب منفی فراوان داریم .
فرهنگیان افغان اکثرأ ؛ چهره ی شفاف درتاریخ اجتماعی کشور خود ندارند.
يكى از شاهكارهای آنان، "اين است كه در جهل مطلق، خود را دانايى توانا مى نماياند. رشد اين توهم به فرهنگ ما بدل شده است. بزرگترين شگرد ما در عرصه تفكر اين است كه با ظرافتى ويژه، نقش انسانِ انديشمند را بازى مى كنيم، بى آنكه انديشيدن در ما جايى داشته باشد".
دریکی از نوشته ها ی "سپوژمی زریاب " گفته بود : دری بخشی ازپارسی است ! وعدۀ هم بدان باور است ؟!
سیاه سنگ در مقالۀ تحت عنوان"خامه دربرابرکابوس" خلاف نسیه وحواله زریاب موقف می گیرد و مینویسد :
گفتن "دری بخشی از فارسی..." نمایانگر کمبود آگاهی است. "دری" نام مستعار سیاسی شده "فارسی" است.

در انتخاب شایسته ترین ها به توانائی ها ، شاخصهاي رفتاري ، باورها ، ویژگی هاي شخصیتی ، نگرشها و رعایت ارزشها وهنجارها باید توجه ودقت شود !
رعایت مفاهیم ارزشي و رفتاري ، نماد و تجلی اندیشه واعتقاد سیاه سنگ است یا به سخن دیگر، طبق نظر اسپنسر شایستگی ویژگی زیربنائی فرد است که به طور کلی با عملکرد برتر در یک شغل یا وضعیت رابطه دارد . روان شناسان شایستگی را محرك ویژگی یا مهارت برجسته تعریف کرده اند که منجر به عملکرد بهتر می شود.
اسپنسر شایستگی را به دو دسته طبقه بندي میکند :
اول ـ شایستگی هاي مورد نیاز که مهارتهاي ضروري را براي حداقل عملکرد در یک کار و یا انجام یک وظیفه مشخص می سازد .
دوم ـ شایستگی هاي برتر که بر اساس آنها نتایج به دست آمده بالاتر از میانگین عملکرد است .
شایستگی : مجموعه دانش، مهارتها ، ویژگی هاي شخصیتی ، علایق ،تجربه ها و توانمندیهاي مرتبط با شغلی که افراد دارند وآنها را قادر می سازد در سطحی بالاتر از حد متوسط به انجام مسئولیت بپردازند . در واقع شایستگی ها الگوئی را ارائه می کنند که نشان دهنده فرد با عملکرد برتر در شغل محوله است .
به عباره دیگر، شايستگي عموماً بعنوان مجموعه رفتارها يا فعاليت‌هاي مرتبط، انواع دانش، مهارتها و انگيزه‌هاست که پيش نيازهاي رفتاري، فني و انگيزشي براي عملکرد موفقيت‌آميز در يک نقش يا شغل مشخص است.
در زير نمونه‌هاي ديگري از اين تعاريف آمده است:
شايستگي عبارتست از هرگونه دانش، مهارت يا ويژگي شخصي که يک فرد را قادر مي‌سازد تا عملکرد موفقيت‌آميز به نمايش بگذارد.
شايستگي ويژگي‌ قابل اندازه‌گيري يک شخص است که با عملکرد اثر‌بخش در شغل، سازمان و فرهنگ خاص مرتبط است.
سطوح شایستگی
شایستگی را می توان در سه سطح از یکدیگر متمایز کرد :
1) سطح فردي شایستگی : این سطح شامل دانشو مهارتهاي بالقوه ، ظرفیتها ( قابلیت ها ) و صلاحیتهاي کارکنان است .
2) سطح سازمانی شایستگی : شامل روش ویژه اي در ترکیب منابع گوناگون سازمان با یکدیگر است ، به عبات دیگر ؛ شایستگی شامل ترکیب متقابل دانشو مهارتهاي کارکنان با دیگر منابع سازمان ، مانند دانشسیستمها ،امور جاري رویه ها و تولیدات فناورانه است .
3) سطح راهبردي : منظور از شایستگی ها ، ایجاد و حفظ برتري رقابت آمیز از راه ترکیب خاصی از دانش، مهارتها ، ساختارها ،راهبردها و فرآیند ها می باشد .
ابعاد شایستگی
الف ) دانش: فرآیند دانشو معلومات نظري که به گونه معمول از راه تحصیل در سطوح دانشگاهی حاصل می شود .
ب) مهارت : مهارت عبارتستاز توانائی پیاده سازي علوم در عمل .
ج) توانائی : یک توانش خصلتی با ثبات وسیع را مصور می سازد که شخصرا براي دستیابی و نهایت عملکرد در مشاغل فیزیکی و فکري مقید می سازد .
د) نگرش: عبارتست از تصویر ذهنی انسان از دنیا و پیرامون آن .
سیاست فرهنگی
در نگاه كلي ، بااینکه سیاست وفرهنگ در ظاهر، دومقوله ازهم جدا می باشند ولی نگرش د قیق تاثیروتأثر این دومقوله دربرابریکدیگر به روشنی و وضوح می نمایاند که فرهنگ وسیاست باهم رابطه دوسویه داشته لازم وملزوم یکدیگرند. فرهنگ شکل وساختار خود را دربستر نوع تفکرواندیشه سیاست تعیین می کند .
سیاست های فرهنگی هرچند اغلب توسط دولت ها دروجود قدرت حاکم تجلی پیدا میکند ، هر ساختار دولتی یا قدرت سیاست فرهنگی اعلام شده یا اعلام نشده ی را پی می گیرد. دولتها نه تنها به قصد تاثیر گذاری در حوزه فرهنگ، دست به فعالیت می زنند، بلکه گاهی هم با عدم مداخله و اجتناب کردن از هر عملی، می توانند بر همین حوزه تاثیر بگذارند.
اما تعداد بسیار زیادی از موسسه های دیگر در بخش خصوصی همچون شرکت ها و سازمان های اجتماعی نیز در این امر دخیل هستند.
سیاست فرهنگی بعضی اوقات به صورت آشکار از طریق یک فرآیند خاص تاثیر گذار است !!!
ابعادشايستگي شخصیتی !! اصول راهنما برای جامعه و متولی این امر كه به آرمان‎ها و آرزو‎هاي يك ملت، امكان تجسم و تجلي مي‎بخشد، تعیین می گردد .
از اصول مهم سياست فرهنگي، فراهم ساختن موجبات رشد و شكوفايي ابتكارهاي فردي و گروهي ،تقویت پیوندهای مشترک میان مردم ، روش همان راه توسعه تربیت وبیدار ساختن گوهر آدم است که به صورت آثاري از خلاقیت و آفرینش ، پدیدار گردند .
اساس سياست فرهنگي عبارتند از:
نخست: كوشش در راه نيرومندتر ساختن همبستگي ملي
دوم: نيرومند ساختن جنبه‎هاي آفرينش فردي و گروهي جمعيت
سوم: شناخت آرمان‎هاي ملي
چهارم: بسيج رواني و قرار دادن افكار عمومي در مسير آرمان‎هاي ملي
پنجم: اولويت سياست فرهنگي در برنامه ريزي‎هاي اجتماعي و اقتصادي.

از آنجا كه جامعه سنتى افغانستان فاقد فرهنگ نقد است، در جامعه‌ى فاقد انديشه و لنگ در گام به سوى نواندیشی همراه با خردورزى ، ازتهورودلیری گریز و گزیری نیست.
قدرت تعمق، تعهدکم نظیر ونثردرخشان"سیاه سنگ" شایسته ی ستایش و تقدیراست.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مأخذ :
• ــ http://www.rajaeehospital.ir/g...
• ــ http://www.bahaneh.net/hall/to...
• ــ http://www.arashmag.com/conten...
• ــ صفحه فارسی بی بی سی http://www.bbc.co.uk/persian/
• ــ http://www.arashmag.com/conten...
سنگی برگور سنت ، اسد سیف
• ــ عبورازسنگلاخ ، نوراکبر پایش
• ــ ویکیپدیا ، فارسی
• http://www.rajaeehospital.ir/g...
• http://karbord.net/?content=De...
http://www.avapress.com/vdcg.q...