آزرده کرد گژدم غربت جگر مرا

روزی بود و روزگاری ، که ما نیز از خود جا و مکانی داشتیم و دم و دکانی . برای خودمان کار میکردیم و لقمه نان حلالی را از گلو فرو میبردیم . نه کس را به کس کاری بود و نه اذیت و آزاری .

وطن ، وطن بود و ما وطندار . از خود دلی داشتیم و دیاری ، در خانه های گلینی روز را به شب می آوردیم و با چراغ های مسینی شب را به روز میسپردیم . هرکس به کار خود مصروف و مشغول بود بازرگان به بازرگانی خود میرفت و چوپان به چوپانی خود . مرزی داشتیم و مرزبانی . و وطن از خود نامی داشت و نشانی .
هنوز همه خلق به غلامی و بخل و بدبختی عادت نکرده بودند . آزادی و آزادگی را پاس میداشتند مردان کارزار و دلیران عرصه ی پیکار را قدر و قیمتی بود . بزرگان را مقامی بود و از خوردان احترامی . در چهره ها شادیی بود و در کلبه ها آبادیی . خانه ها از پای بست ویران نبودند و خلق چنین سرگشته و حیران . نه غمی بود و نه وهمی ....

ًًٌٍَُِتا اینکه روزگار بگشت و چرخ غدار بازی دیگرگونه یی برکار آورد . درد و دریغ جای دلداری را گرفت و خشم و خشونت همه جا حاکم شد و نامردی و ناسپاسی قایم . مهر از دلها برفت و محبت از چشم ها نه رحم و عطوفتی ماند و نه مردی و مروتی . شیطان در دلها خانه کرد و افکار اهرمنی در سرها لانه . دیوان و دیوخویان از هرسو جادو و جنبل، جرم و جنایت را دمیدن گرفتند و باد های سموم وزیدن .

نیمی از خلق وجود خدا را انکار کردند و نیمی از خداپرستان وجود خلق خدا را . برادر چشم برادر به چاقو بیرون کشید ، و پسر دل پدر را از دلخانه بی جا کرد . خواهر به طمع دست خواهر قطع کرد و مادر گوشت دختر را بدندان جوید . دستانیکه پیش ازین نوازش میکردند آرامش را از مردم گرفتند و انگشتانی که چون در مینوشتند خامه ها را فگندند و ماشه های تفنگ را چسپیدند .

جوی های خون جاری شد و خلق خدا متواری . هرکس دست زن و فرزند بگرفت و به کناری گریخت و پای های دردمندِ مان ذره ذره خاک غربت را بیخت . رفتیم و رفتیم به ملک های نا آشنایی را دیدیم و طعم تلخ غربت را چشیدیم .

روزی و روزگاری رسید که پدر در شهری ماند و دختر در شهر دگری . برادر در چستجوی برادر گم شد و مادر در حسرت فرزند جان داد . خواهر در آرزوی دیدار خواهر کباب شد .

چشم ها چنان اشک ریختند که دگر اشکی نماند و در دلها چندان خون ریختند که بی حد و بی حساب شد .
نیمی رفتیم در دیار مردم خود را در هجر وطن سوختاندیم و نیمی در خانه و لانه ی خود ماندیم که آتش جنگ ما را سوختاند . نیمی در سراسر جهان پراگنده شدیم و نیمی در وطن از دست دژخیم و دشنه پروبال کنده شدیم . آری چقدر سخت است غربت و درد هجرت . هر کسی میکوشید که برهاندازین ورطه رخت خویش .
دگر هیچ ماهیی در هیچ دریایی گرسنه نماند . چرا گرسنه بماند ؟ از جنگ گریخته گان افغانستانی طعمه ی خوبی برای ماهیان آب های سراسر جهان اند .

آری دگر مغاکی نماند که جسدی از ما در آن نباشد و دگر جنگلی نماند به جهان که درندگانش پاره یی از بدن مان را ندریده باشند و به سراسر جهان ، وجب زمینی نمانده بود که کودکی از ما در آن بخاک سپرده نشده باشد .
پدر در کابل از اصابت راکت شهید شد و پسر در آبهای یونان طعمه ی ماهیان دریا شد ، دختر بدست قاچاقبران گرفتار شد و از روسپی خانه های دوبی و دوحه سر برآورد . و مادر پیر و شکسته سرانجام در آسایشگاه مسلولین در شهرکی دور افتاده یی از توابع کالیفورنیا چشم از جهان پوشید . اکنون بعد از سالها بستگانش در صدد آوردنش هستند اما چه کسی بداند؟ که این پیرزن در زیر درخت زیتونی در ساحل اقیانوس خفته است .

در جهار سوی جغرافیای جهان گم شدیم و با نسل های مختلفی در هم آمیختیم نخست زبان خود را فراموش کردیم و بعد پیوندهایی بستیم با بیگانگان مختلف و نسل خود را از اصالتش باز داشتیم و در نهایت هویت خود را گم کردیم . اکنون فرزندان ما زبان پدر و مادر ما را نمیدانند و به زبان هایی حرف میزنند که روزی و روزگاری نامش را نمیدانستیم که چیست ؟

آری چقدر درد و دریغ است که در اروپا و امریکا لخت مان کردند که مبادا سوغات مواد مخدر را با خود آورده باشیم .

و در ایران از طبقه ی شانزده ام ساختمان انداختند مان پایین که افغانی استی .

در پاکستان دست و پای مان را شکستاندند . که چرا به اینجا آمده اید .

کمرهامان در زیر بار مردم خم شد و از آبله ی دست ما دیگران سیر شدند ولی ما گرسنه ماندیم . برای دیگران قصرها و بلندمنزل ها ساختیم ولی خود مان در زیر پل ها و در داخل تونل ها شب ها را صبح کردیم . امروز در هر جای دنیا که بگردی نشانی از کار ما را حتمن میبینی .

ولی چه کسی باور خواهد کرد که مهاجر گمنام و گرسنه یی این بناهای رفیع و بلند را ساخته باشد و چه کسی یاد ما را گرامی خواهد داشت ؟

آیا امروز ایرانیی ، پاکستانیی ، عرب و اروپایی قبول خواهد کرد که روز و روزگاری سرکها و ساختمان هایشان را با دستهای پرپینه و آبله ی مهاجر افغانستانی ساخته اند .

از اینکه پناه مان دادند سپاسگزار شانیم و اگر گله یی کنیم از چشمان خود گله کرده باشیم ولی ایکاش فرزندان ما را میگذاشتند که درس بخوانند و تعلیم ببینند .

نیمی از ما در ملک مردم ماندگار شدند و خوی و خواص همانجا را گرفتند و نیمی دیگر بازگشتیم اما چه بازگشت تلخی!

مدت ها بخاطر لهجه و رفتار متفاوت مان تحقیر مان کردند . ایرانی زده خواندند مان . تهمت جاسوسی و ایران پرستی را بر ما زدند . به رفتار و کردار ما خندیدند ، ادا و اطوار مان را در می آوردند . و چه بدبختی هایی که ندیدیم و نکشیدیم .

این بود سهم ما از سالها غربت و بدبختی ، مزدوری و تحقیر و توهین شدن مان در ملک مردم .

از درس و تعلیم بدور ماندیم که ماندیم .

اما چقدر جای افسوس و افسردگی است . برادران همزبان ، همدین و هم فرهنگ ما . بجای اینکه چون برادر بزرگتر دست ما را بگیرند و بسوی خوشبختی رهنمایی مان کنند ما را به زندان افگندند و در پاسگاه هایشان پوسانیدند .

از دگران گله یی نیست ما را ولی از برادران همزبان خود گله میکنیم . زیرا شاعری گفته است .

هرکس بطریقی دل ما میشکند

دوست جدا دشمن جدا میشکند

دشمن گر شکند باکی نیست مارا

گله زدوست است که او چرا میشکند

اما گناه آنها نیز نیست . چون خود در صلح و صفا بسر میبردند و سیر بودند . بیچاره ها نمیدانستند که ما از بیم و بلای گلوله و گرسنگی میگریزیم و به کشور شان پناه میبریم بازهم میگویم خانه شان هزار بار آباد و آبادتر باد . که ما را پناه دادند .

روزی و روزگاری بود که
بیمار، دلشکسته و بیزار از همه چیز از غربت برگشتیم . آری اکنون دیگر آب از سر ما پریده بود . و ناگزیر به زیر پل ها و پلچک ها پناه بردیم و به دنیای گند موادمخدر پناه بردیم اکنون دیگر همه از ما بیزار اند و ما بیزار از این دنیا .

های مرگ! مرگی آرام و بی درد سر کجایی ؟ تا ما را از این همه تحقیر و توهین برهانی. های مرگ! همگان از تو بیم دارند و میگریزند ولی ما ترا دوست داریم و ترا بسوی خود میخوانیم . چرا نمی آیی و ما را بیغم نمیسازی؟

مرگ باور کن صمیمانه منتظرت هستیم و با گرمی و خوشرویی ترا در آغوش میگیریم . فقط همت کن و یکبار بیا .

دوم تیر (سرطان) 1390

بهروزخاوری

کابل ـ افغانستان