گزارش‌گران بدون مرز خواهان حفاظت بیشتر از خبرنگاران در افغانستان است

۱۰ جوزا ۱۳۹۶ در حمله به قلب کابل دو همکار رسانه‌ای عزیز نوین همکار تکنیکی طلوع نیوز و محمد نذیر راننده بی بی سی در میان فهرست بیش از صد کشته شده این حمله قرار گرفتند. شماری دیگر از روزنامه‌نگاران و همکاران رسانه‌ای زخمی شدند از این میان.
چهار خبرنگار بی بی سی و سه خبرنگار تلویزیون یک .به دفاتر تلویزیون یک و شمشاد و گروه‌رسانه‌ای کلید نیز بر اثز انفحار خساراتی وارد شده است.

به تاریخ ۲۷ ثور ۱۳۹۶ ساختمان رادیو تلویزیون ملی در شهر جلال‌آباد از سوی مهاجمان مسلح مورد حمله قرار گرفت. در این حمله دست کم شش تن به شمول چهار همکار تکنیکی و کارمند این رسانه به اسامی عبداللطیف امیری، محمد امیرخان شینواری، نقدی عنی، زین‌الله خان ملاخیل کشته و پانزده نفر زخمی شده‌اند. گروه دولت اسلامی مسوولیت این حمله را که خساراتی بر ساختمان وارد آمد بر عهده گرفت.

افزون بر این کشتار در ماه‌های گذشته چندین روزنامه‌نگار در ولایات مختلف به وسیله ارسال پیام و یا تلفن تهدید به مرگ شده‌اند. این تهدیدها تنها به مناطق نا امن محدود نیست. روزنامه‌نگار یکی از روزنامه‌های سراسری کشور که خواهان فاش شدن نامش نیست، از سوی طالبان در کابل با پیامک تلفنی به مرگ تهدید شده است. در این پیام با اشاره به حمله خونین سال گذشته به تلویزیون طلوع، این روزنامه‌نگار به سرنوشت « دیگر جاسوسان آمریکا که بی‌طرفی را رعایت نکردند» تهدید شده است. برای این دشمنان آزادی رسانه‌ها « بی‌طرفی روزنامه‌نگاری» یعنی پذیرش سانسور و تحمیل خود سانسوری بر خبرنگاران و تبدیل هر ولایت به سیاه‌چال‌ها معلوماتی.

افزایش ناامنی در بسیاری از ولایات به افزایش تنش میان خبرنگاران و مقامات محلی و امنیتی انجامیده است. شماری از والیان و مسوولان محلی استقلال روزنامه‌نگاران را نمی‌پذیرند و به آن احترام نمی‌گذارند. به تاریخ دوم جوزا سال روان، پرویز رومل و نورالله شیرزاد خبرنگاران خبرگزاری‌های رویترز و فرانسه به هنگام انجام وظیفه خود قربانی خشونت ماموران امنیت ملی در جلال آباد شدند. مسوولان گفته‌اند در این باره تحقیق خواهند کرد. به تاریخ ۵ جوز، ا والی بغلان سه خبرنگار تلویزیون آرزو را ساعتی در دفتر خود زندانی کرد. عبدالحی نعمتی از خبرنگاران خواسته بود که بخشی از مصاحبه ضبط شده را حذف کنند. در پی مخالفت خبرنگاران با این اقدام وی مانع بیرون شدن آنان از دفترش شده بود.

رضا معینی مسوول بخش افغانستان و ایران گزارش‌گران بدون مرز در این بازه می‌گوید:« در زمانی که خشونت چه تنی و چه کلامی علیه رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران افزایش یافته است گزارش‌گران بدون مرز (RSF) از حکومت افغانستان می‌خواهد راه‌کارهای در نظر گرفته شده برای حفاظت از امنیت رسانه‌ها و خبرنگاران را اجرایی کند. این حملات و تهدیدها به شکل مستقیم حق مطلع شدن را هدف قرار داده است و سانسور و خود سانسوری را گسترش می‌دهند. در جنگ تحمیل شده دشمنان دمکراسی علیه حق دانستن گزارش‌گران بدون مرز ماندن در کنار روزنامه‌نگاران را انتخاب کرده است و در این باره همه توان خود را بکار خواهد گرفت. در حالی که کشور در بحران جدی امنیتی و سیاسی قرار دارد گزارش‌گران بدون مرز رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران را به رعایت موازین مسلکی دعوت می‌کند»

گزارش‌گران بدون مرز (RSF) بار دیگر خواهان آن است که برای تأمین امنیت شهروندان ملکی و ژورنالیستان و رسانه دولت افغانستان و جامعه جهانی، پذیرش تعهدات بین‌المللی بینادین و رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه و بیش از هر چیز کنوانسیون‌های ژنو، را پیش شرط مذاکره با طالبان قرار دهند.

دوره آموزشی ایمنی برای خبرنگاران

از تاریخ ۱۶ تا ٢۸ عقرب ١٣٩۵ نمایندگان گزارش‌گران بدون مرز برای بررسی وضعیت امنیت و حفاظت از رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان حضور داشتند. در این مدت دوره‌ی آموزشی ایمنی برای خبرنگاران برگزار شد. خبرنگاران ده‌ها رسانه‌ی مستقل از ولایات کاپیسا، کندوز، قندهار، بغلان، خوست، فراه، ننگرهار، غرنی، و کابل در این دوره آموزشی که در کابل برگزار شد، شرکت کردند. نسخه به روز شده‌ی کتابچه «رهنمای ایمنی برای خبرنگاران »، که با همکاری سازمان یونسکو، تهیه شده است، به دو زبان پشتو و دری نشر و در میان خبرنگاران توزیع شد. این کتابچه راهنمای عملی برای خبرنگارانی است که در مناطق نا‌امن گزارش‌گری می‌کنند به تاریخ ۲۴ عقرب با همکاری فدراسیون خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان، کنفرانسی برای بررسی وضعیت امنیت روزنامه‌نگاران و جایگاه افغانستان در رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها برگزار درکابل برگزار شد. این کنفرانس با پیام سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری و همزمان رئیس کمیته مشترک مصوونیت خبرنگاران گشایش یافت و بسیاری از شخصیت‌های حکومتی از این میان شاه‌حسین مرتضوی سخنگوی ریاست جمهوری،صدیق صدیقی سخنگوی وزارت داخله،جشمت رادفر مشاور رسانه ای رئیس اجراییه ،حارث جبران مسوول رسانه‌ای امنیت ملی و.. و همچنین عبدل آزاد خانجانی سردبیر تلویزیون یک، صدیق‌الله توحیدی مدیر موسسه نی دیده بان رسانه‌ها،رحیم الله سمندر، رئیس انجمن آزاد ژورنالیستان افغانستان خلپوک صافی مدیر طلوع تی وی و … به بررسی وضعیت امنیت خبرنگاران و راه‌کارهای تأمین مصوونیت رسانه و خبرنگاران پرداختند.

دیدار با مقامات رسمی

به تاریخ ۲۶ عقرب، سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان، نماینده گزارش‌گران بدون مرز را در دفتر خود به حضور پدیرفت. در این دیدار نماینده گزارش‌گران بدون مرز با اراپه گزارشی از فعالیت‌های سازمان در افغانستان، تأکید کرد که با وجود خشونت دوام‌دار علیه خبرنگاران جایگاه افغانستان در رده‌بندی آزادی اطلاع رسانی پیشرفت کرده است. اما باید مشکل امنیت را جدی دانست و در جهت حل آن تلاش کرد. معاون دوم ریاست جمهوری با تشکر از تلاش‌های گزارش‌گران بدون مرز در حمایت از آزادی اطلاع رسانی و خبرنگاران در افغانستان، حمایت خود را از این تلاش‌ها اعلام کرد. وی باردیگر از ابتکار سازمان برای تعیین نماینده‌ ویژه از سوی دبیرکل سازمان ملل برای حفاظت و تامین امنیت روزنامه‌نگاران تأکید کرد. معاون دوم ریاست جمهوری پیش از این درسخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در تابستان گذشته خواهان تعیین این نماینده شده بود. در این باره نیز نادر نادری مشاور ارشد رئیس جمهور و سفیر افغانستان برای آزادی بیان، که به تاریخ ۱۸ حوت نمانیده سازمان را به حضور پذیرفته بود، حمایت کامل خود را از این ابتکار گزارش‌گران بدن مرز اعلام کرد.

به تاریخ ۲۳ و ۲۵ عقرب نمانیده سازمان با مژگان مصطفوی معین نشرات وزارت اطلاعات و فرهنگ و محمد ایمل مرجان معین معلومات تکنالوژی وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی دیدار کرد. در این دیدارها در باره وضعیت آزادی اطلاع رسانی، قانون دسترسی به معلومات عمومی و مشکلات آن برای خبرنگاران و اینترنت گفتگو شد. محمد ایمل مرجان با تأکید بر خطر استفاده از شبکه‌های اجتماعی از سوی گروه‌های مسلح تلاش برای مقابله با آن در قانون جدید مبارزه با جرائم سایبری، اطمینان داد که آزادی اطلاع رسانی بر روی اینترنت از سوی حکومت تضمین می‌شود. وی پیشنهاد سازمان را برای مطالعه و بررسی قانون جدید و ارايه پیشنهاد در این باره پذیرفت.

در ماموریت دوم خود به افغانستان گزارش‌گران بدون مرز (RSF) به مناسبت هشت مارس روز جهانی زن، نخستین مرکز حمایت از زنان ژورنالیست در افغانستان (CPAWJ) را طی مراسمی با حضور بسیاری از شخصیت‌های حکومتی و جامعه مدنی در شهر کابل بازگشایی کرد.

در مدت ماموریت خود نمایندگان گزارش‌گران بدون مرز دیدارهایی با برخی از رسانه‌های از این میان شبکه طلوع، تلویزیون یک، تلویزیون نگاه،کابل نیوز،گروه کلید، روزنامه هشت صبح و ... انجام داد.

کتابچه "رهنمای ایمنی برای خبرنگاران" رساله‌ایست برای خبرنگارانی که در مناطق ناامن و پرخطر کار می‌کنند. نسخه‌های دری/ فارسی و پشتو انرا می‌توانید بارگذاری کنید.

در رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۷ افغانستان از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۲۰ قرار دارد.