صفحه نخست > دیدگاه > وبلاگ نویس > د تورو ډولونه

د تورو ډولونه

Hask
چهار شنبه 23 جنوری 2013

زمان خواندن: (تعداد واژه ها: )

همرسانی

دوه ډلو يې ويشو

  • نارينه
    او ښځينه

  • د
    ليك له پلوه

    لومړى
    به نارينه او ښځينه توري وڅيړو

    .

    الف
    : نارينه توري

    (ا ج ح ځ د ډ س ش ښ ص ض ع
    غ ق ك ګ ل م ن
    )

    ب
    : ښځينه توري

    (ب ت ث چ څ خ ر ږ ز ژ ړ ط
    ظ ف ه ي ې ۍ ى ئ
    )

  • د
    ليك له پلوه هم په دوه ډوله دي

    الف:
    يو ځاي كيدونكي توري

  • هغه
    توري دي چي له ځانه وروستني توري سره يو ځاى تړلي كيږي

    (ب پ ټ ث ج ح چ ځ خ څ س ش
    ښ ص ض ط ظ ع غ ف ق ك ګ ل م ن ه ي ئ
    )
    ج:
    نه يو ځاي كيدونكي توري

  • هغو
    تورو ته وايي چي وروستني توري ( راتلونكي هغه ) سره ونه تړل سي

    (د ډ ذ ژ ز و)
    يادونه:
    په عربي ژبه كي همزه(ء) د خوزنده الف كار وركوي لكه جرائت، هيئت
    .
  • عربي
    توري په پښتو كي
    :
    دا
    توري په ځانګړو عربي ويېونو كي د كاروني وړ وي د كره پښتو په ويېونو (الفا ظو)
     كي دا توري نه كارول
    كيږي

    (ث ص ض ط ظ ع ف ق )
  • دري
    توري په پښتو كي
    :

    د
    دري ژبي ځانګړي توري يواځي د دغي ژبي د ټكو يا كليمو د كاروني پر وخت كاريږي
    .
    (پ چ ژ ګ )
  • د
    پښتو ځانګړي توري چي په دري او عربي كي نه راځي

    ( ټ ډ ړ ږ ڼ ښ څ ځ )

  • ږغيز
    يا كمكي توري: لكه ( ا ، و ، ه ، ي
    )
    .
    او
    نور ټول توري غلي ( چوپ) توري بلل كيږي

    .
    ۱-
    كومكي
    ږغونه
    :
    كومكي
    غږونه په پښتو كي په دوه ډوله دي يو ډول خوځندي(حركتوالا ) او بل ډول يې توري دي
    .
  • خوځندي(حركتونه)
    أ‌-
    زور لكه: ور، غر ، غږ

    ب‌-
    زوركى لكه : شل ، وچ، مچ ،

    ت‌-
    زېر لكه : عالم ، كامل ، ساحل

    .
    ث‌-
    پېښ لكه: تكامل ، تجاهل
    .

    ۲-
    په
    پښتوكي كله كله په يو نيم حركت باندي د اواز زيات فشار او زور راځي چي (غچ)
     ورته وايو د غچ له لاري
    د ټكي مانا بدليږي لكه (غوټه) كه د اواز زور په (غ) راسي نو د (ګرې) مانا وركوي او
    كه په (ټ) راسي نو د پكتيا او خوست ولايتونو د لهجې په بنسټ د (لوى ،ستري ) مانا
    وركوي
    .
    ۳-
    غړوندى(سكون) :
  • لاندې
    ارونه ( اصول ) لري
    .
    الف:
    پر ساكن توري يې پيل روا دي او دنيم حركت په ډول ويل كيږ ي لكه سپوږمۍ ، لمر ، پسه
    .
    ب:
    په پښتو كي تر درې ساكنو پوري هم يو ځاى راتلى سي خو پدې شرط چي لومړى ساكن يې كومكي
    تورى وي لكه مياشت ، څلوېښت ، پنځوس

    .

    كومكي
    توري: په پښتو كي كومكي توري څلور دي خو هغه وخت كومكي توري گڼل كيږي چي ساكن وي
    او مخكي ترې كومكي توري نه وي

    .
    ۱  ا (الف) د ټكي ( كليمې ) تر منځ او پاى كي راځي
    كښي داځي لكه: اكا ، انا ، مانا او نور
    .
    ۲  و(واو) په څلور ډوله دي:
    a-
    نرم
    (واو): چي پوست او نرم ويل كيږي او مخكې تورى يې زور ولري لكه : لو ، پلو ، چلو
    .
    b-
    څرگند
    و (واو): مخكي تورى يې څرگنده او دروند پيښ ولري لكه :چاكو ، الو ، تالو
    ..
    c-
    اوږد
    (واو) : چي اوږد او نرم ويل كيږي او مخكي تورى يې اوږد پيښ ولري لكه : كور ، مور ،
    خور
    ...
    d-
    كوچني(واو):
    چي مخكي تورى يې سپك او لنډ پيښ ولري لكه : تاسو ، لومرى

    .

    ۳  ي (يا): په پښتوكي (ياګاني ) پنځه ډوله ده:
    a-
    نرمه
    (ى): دا ډول ( يا ) هيڅ ټكي نه لري . پسته ويل كيږي او دمخي تورى يې (زور)
     ولري لكه: منى ،ژمى
    ،كړى ، او نور
    ........
    b-
    څرگنده
    (ي): دا ډول ( يا ) لاندي دوه ټكي لري .چي د مخي تورى يې دروند او څرګند(زير) ولري
    لكه: ښكلي ، ښادي
     .......................
    c-
    ښځينه
    (ۍ): زوركي والا (يا ) هم ورته ويلى سو او لكۍ والا ( يا ) يې هم بللى سو يانې د
    مخي تورى يې زوركى لري او يواځي د كليمې په پاى كي راځي لكه: هګۍ ، خولۍ
    ...............................
    d-
    د
    جمعې يا د فعل (ئ ) د پاسه همزه (ئ) خوري په نوم يا صفت كې د (ۍ) په څير لوستل كيږي
    .
    e-
    اوږده(ې)
    اوزده ويل كيږي او د مخې تورى يې اوږد زير لكه: شيدې ، مستې ،
    ............
    ۴-
    (هه) په پښتوكي په دوه ډوله
    ده
    :
    a -
    څرگنده او لويه (هه) چه د مخي تورى يې زور لري لكه: پياله ، وزه،
    جامه
    .....
    b  
    پټه او كوچنۍ (هه) د
    مخې تورى يې زوركى لري لكه: پسه ، نيكه

    تاسو
    پوهيږئ ٰ چي هر مانا لرونكي ټكي ته كليمه وايي او د يوې موخي ( هدف ) د څرگندو لو
    لپاره اړ يو چي څو كليمي سره يو ځاي كړو. ددغو ټكو ( كليمو) له يو ځاى كېدو څخه غونډله
    يا جمله جوړيږي
    .
    په
    پښتو كي نوم د كليمې له ډولونو يا د كلام له توكو سره يو ډول دي
    .
    لكه
    لمر ، زوى ، ورور ، چرګ ، ميوند

    .
    د
    مانا له مخي د نوم ډولونه
    :
    نوم
    د مانا له مخې په پنځه ډوله دى
    :
    ۱  ځانګړى نوم:
    چي
    خاص سړى يا يو ځانګړى شى راپيژني ( معرفي كوي ) لكه: احمد شاه بابا، رحمن بابا، كابل،
    حمزه بابا
    ...
    ۲  عام نوم:
    هغه
    دى چي يو خاص شى ترې نه مراديږي بلكې پر خپلو ډولونو يوشان دلالت كوي لكه
    : لرګى ، پاڼه ...........................

    ۳  د جنس نوم:
    هغه
    دى چې پر لږ او ډيرو باندې يو ډول دلالت وكړي لكه:اوبه ، غوړي ، غنم ، تيل
    .

    ۴  ډله ييز نوم:
    هغه
    دى چي په لفظ كي مفرد وي او په مانا كي د يوې ډلي لكه: لښكر، جرګه، رمه ، ټولى ،
    ولس او داسي نور و لپاره وركارول سي

    .
    دا
    نوم د ډيرو ډلو په شتون يا يې يادونه جمعه كيږي لكه: جرګې ، رمې ، ډلې او نور
    .
    ۵  مجرد نوم:
    هغه
    دى چي هغه څيز په سترګو نه ليدل كيږي لكه: عقل،پوهه،ويره او داسې نور
    .
    نوم
    د جوړيښت له پلوه په دوه ډوله دى

    :
     
    مركب نوم: چي له دوو يا
    زياتو كليمو څخه جوړ سوي وي

    .
    لكه:
    شيرپور، كندهار ، شيرشاه مېنه ، بريكوټ او نور مركب نومونه كله كله په مخفف ډول هم
    راځى لكه: ترله (دتره لور)

    ۲  بسيط نوم : دا داسي نوم دى چي له يوې مفردي
    كليمې څخه جوړ يږي او نور توكي نه لري

    لكه
    : كټ ، لاس ، سر ، زړه ، خوله او داسې نور

    .........

له پښتو ګرامر څخه
ليكوال: وفي الله مياخيل


DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>


















UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>

UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>

UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>

UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>



آنلاین : http://hask.blogfa.com/post-378.aspx

آنلاین :
آنتولوژی شعر شاعران جهان برای هزاره
آنتولوژی شعر شاعران جهان برای هزاره

مجموعه شعر بی نظیر از 125 شاعر شناخته شده ی بین المللی برای مردم هزاره

این کتاب را بخرید
Kamran Mir Hazar Youtube Channel
حقوق بشر، مردم بومی، ملت های بدون دولت، تکنولوژی، ادبیات، بررسی کتاب، تاریخ، فلسفه، پارادایم و رفاه
سابسکرایب

تازه ترین ها

اعتراض

ملیت ها | هزاره | تاجیک | اوزبیک | تورکمن | هندو و سیک | قرقیز | نورستانی | بلوچ | پشتون/افغان | عرب/سادات

جستجو در کابل پرس