سفر آقای کرزی به امریکا، گفتمان بر سر مسایل استراتژیک یا معامله گری های سیاسی پشت پرده؟

مکثی بردیدار کرزی از امریکا
سفر آقای کرزی به امریکا ، گفتمان برسرِ مسایل استراتژیک یا معا مله گری های سیاسی پشت پرده ؟

از آنجا یکه وضعیت سیاسی ، نظامی کشور مرحله حساس تاریخی را عبور میکند ، لذا در نوشتار مؤجز ، به مسایلی اشاره میکنم که به حساسیت موضوع قطعا تاثیر گذار بوده و می باشد . موضوعاتی از قبیل ؛ عدم پذیرش شرطهای طالبان توسط دولت و از دولت توسط آنها در نشست پاریس، نزدیکی گذاشتن سنگ پایان به دوره شاهی (!) کرزی، تکمیلی موعد خروج ناتو از افغانستان ، کاهش سر سام آور کمکهای مالی جامعه جهانی به افغانستان ، مخالفت جامعه جهانی به تک تازی های امریکا در منطقه و هم عدم اعتماد کشور های کمک کننده از کرزی نسبت به نا توانی و استفاده موثرش از این فرصت طلایی ده ساله برای احیای ورشد حقوق بشر، دیموکراسی و حکومتداری سالم ، کسب مقام اول فساد اداری دولت کرزی در سطح جهان و....از یک سو و ازجانب دیگر، افت شدید افتصادی امریکا ناشی از خسارات جنگی در افغانستان و عراق ، نگرانی مردم وسنای امریکاازاین بابت که دولت مردان امریکا باید جواب گو آن باشتند، وضع تحریمهای شدید اقتصادی بر ایران از سوی اتحادیه اروپا و درراس آن امریکا و دهن جنگی های کرزی برسری بعضی امیتاز خواهی ها ی وی از امریکا و درمقابل ، خواهشات امریکا از حکومت کرزی در منطقه و بخصوص ایران ودیگر مسایل در منطقه ، مقدمه ، پیش زمینه و فضای مناسبی برای معامله گری فراهم آورده است.
در چنین فضای پر آشوبی، رئیس جمهورکرزی ، به خواست اوباما عازم سفری سه روزه ای به امریکا میشود که این خود از لحاظ دلایل بالا اهمیت تاریخی وسیاسی پیدا کرده و دررسانه ها بطور گسترده انعکاس یافته و خبر داغ به هر محفلی چه در دنیا واقعی وچه در دنیای مجازی شده است .
گر چه هدف اصلی در این دیدار، طوریکه در رسانه ها انعکاس یافته است، گفتمان بر سرتوافق برمسایلی از قبیل راهبردهای امنیتی دراز مدت میان دو کشوروخروج نیروی ناتو بطور کل و ازامریکا بطور خاص عنوان شده است. اما حرفها ، گمانه زنی ها ، حدس ها و تحلیل ها از جوی حاکم ،قراین و شواهد ... ، متاسفانه از واقعیت تلخ دیگری در پشت پرده و پنهان حکایت دارد که خیلی بمراتب به همه گروه های ذیدخل در امر این نشست ، چه منطقه ای وچه فرا منطقه ای به دلایل مذکور، خطر جدی تر وتهدید کننده تر محسوب میشود .
خطری که هم برای امریکا و هم برای کرزی سر نوشت ساز پنداشته میشود .امریکا از آب گل آلود که خود موجد آن است ، میخواهد ماهی بگیرد . ماهی که امریکا هر بار خواسته است که آنرا به تور با اندازد اما از دستش در رفته است . این ماهی (افغانستان) ، عراق نیست که به سادگی شکار شود.
با اینکه امریکا در جنگ عراق، متحمل خساره های انگفت مالی و تلفات جانی شد ، باز هم توانست به مدت کوتاه تری به هدف خود برسد و حکومت دست نشانده و دلخواه خود را تعیین کند ، اما در افغانستان بعد از یازده سال تحمل خساره های بی بدیل مالی و تلفات جانی بخود وهم بهم پیمانان اروپایی خود با شعار دهست ستیزی ، تروریست زدایی و قلع و قم کردن ریشه های القاعده بوده و شده ، هنوز معلوم نیست که چه دست آوردی داشته و چکار کرده است ؟
به این اساس ، هم پیمانان اروپایی امریکا در امر مبارزه علیه تروریست که تا کنون نه اینکه نابود نشده ، بلکه لحظه به لحظه به شدت و قوت شان افزوده میشود ، وامریکا با متحدین خود در یک حالت ابهام برسر می برند و ازطرف امریکایی طالب خواسته ها و پاسخگویی های شفاف هستند . بهمین منوال؛ مردم و سنای امریکا از دولت امریکا ، که این خود چالش دیگری برای دولت امریکا و در راس آن اوباما است که وی را به معامله گری فراخوانده و وادار کرده که به آن تن دردهد تا که بتواند از این کار و زار و منجلاب خود ساخته خود بنوعی از انواع درآید و حقایق در خصوص اهداف شخصی دولت امریکا در افغانستان مثل دیگر پالیسی های خودکامه اش پهنان بماند که یگانه راه خروج ازین ورطه ، معامله گری با طرف افغانستانی است که در حال شکل گیری می باشد.
مقدمات و دلایل بر این معامله گری از آنجای عرض اندام کرد که تلفات امریکایی ها طی سالهای اخیر در جنگ با طالبان افزایش چشم گیری از خودرونما کرد ؛ دراین میان امریکا روحیه مقابله با طالبان را ازدست داد و خواهان کم کم موقف دادن سیاسی به آنان شد که همان طرح گفتگوهای صلح بین الافغانی ، مجال افتتاح دفتر سیاسی طالبان در قطر ، کشاندن پای سعودی ، پاکستان و ترکیه را به بهانه میانجی گری و نشست های مخفی خودرا با طالبان و القاعده در جای جای و از نشستی آخرکه متشکل از تمام گروهای درگیر درافغانستان به پاریس بود، اختراع کرد ، نام برد که تا جای هم کار گر واقع شد ولی نه آنقدر که امریکا ازآن راضی شود ، چون طالبان وحزب اسلامی با خواهشات و پیش شرطهای بلند بالای خود امریکا را- خلاف توقعش- غافلگیر کردند.
هدف امریکا از این نشست ، به دادن سهمی از قدرت به طالبان و هم حزب اسلامی فکر میکرد که گویا همه مشکلات حل خواهد شد وتوجیهی برای بیرون رفتش فراهم خواهد شد ، اما طالبان وحزب اسلامی و دیگرهدفمندان دخیل در این بازی، این سهم اندک را نه ، بلکه خواهان بُرد یکدفعه ای کل بازی شدند ؛ در این جا امریکا نتوانست دولت کرزی را هم نادیده بگیرد لذا در طرح نجاتش موفق نشد و بفکر راه و چاره دیگری شده که میتواند دلیل قانع کننده ای بر این معامله گری پنداشته شود.
حالا دراین نشست سه روزه ، طرف امریکایی میخواهد به نحوی کرزی را قانع کند که سهم بزرکتری را به مخالفین درنظر بگیرد ، اما تا چه اندازه بتواند این هدف تحقق یابد ،آن بستگی به خواسته های احتمالی کرزی دارد.
اما پا فشاری ها و دهن جنگی ها طی یک سال واندی اخیر کرزی با امریکا در خصوص حملات شبانه ناتو، انتقال امنیت ازنیروهای حافظ صلح به ارتش افغانستان ، تسلیمی زندانیان زندان های گواتنما ، بگرامی و آزاد سازی سیل آسای طالبان از محابس پاکستان و... همه بخاطر یک سلسله محرومیت های کرزی از سوی امریکا بود که طی همین مدت گلوی کرزی را سخت می فشرد . این محرومیت ها ازآنجای شروع شد که کرزی کم کم داشت دربعضی موارد از اوامر و خواسته های امریکا سرباز میزد و دست به سوی حریفان دیرینه امریکا ، ازقبیل روسیه ،چین ... دراز میکرد که میتوان بطور مثال به موارد از این محرومیت ها بشرح ذیل اشاره کرد ؛ یکی از این محدویت ها همان تصمیم پارلمان بریطانیا بود که اعلان کرد دیگراز ادامه کمک های مالی و نظامی خود به پولیس افغانستان به دلایل موجهی که ارایه داشتند ، خود داری میکند و همچنان کاهش کمک های نقدی و نظامی امریکا به این دولت وحتی گاهی اوقات این محرومیت ها به تهدید های ازقبیل فاسد خواندن حکومت کرزی ، تعییین ضرب العجل برای رفع ودقع پدیده فساد اداری به حکومت کرزی ، ناتوانی وی در امر اداره ای دارای مدیریت سالم ، روانی خواندن کرزی در بعضی رسانه و ارایه اسناد اختلاس و حیف و میل کردن دارایی های کابل بانک از سوی کرزی برای کمپاین انتخاباتی خود و... بود.
حال ، در این برهه حساس تاریخی ، از یک سو امریکا چار و ناچار باید از افغانستان بعد از ( 2014) ، طبق موافقات در جلسه بن2 و دیگرا کانفرانس ها، برآید وشدیدا برای نجات خود در جستجوی راه بیرون رفت می باشد وبه کرزی بحیث کلید ی به این مفر نگاه میکند و از این نقش کلیدی کرزی به نحوی احسن استفاده کند . لذا به کرزی یک سری نیازمندی های از قبیل سهم دهی بیشتری مخالفان را درپروسه قدرت را دارد تا بتواند هرچه زودترو به هر قیمت که شده از مصاف شخصی خود با طالبان سنگ تمام بگذارد و این فرصت میتواند برای کرزی هم ژانس مناسب جهت انتقام گیری از درد های گذشته و هم امیتازخواهی های نه به نوع سابق ، بلکه به نوع دیگری و تازه تری از امریکا باشد ، فراهم شده است .
این امتیازخواهی احتمالی فعلی کرزی در این وقت حساس که یک از سو دوره ریاست جمهوری کرزی روبزوال است واز سوی دیگر اوپازسیون –جبهه ائیلاف ملی – تقویه شده است ، نقش وی در سهم گیری قدرت و رئیس جمهوری آینده کشورمی باشد که گفتنی است یکی از کاندیدان احتمالی برادر کرزی ، محمود کرزی ، میباشد وگرفتن مهر تایید از امریکا در برنده شدن آن بحیث رئیس جمهوری آینده ، ضمن اینکه یک امتیاز است ؛ امر ضروری وکارساز برای کرزی پنداشته می شود. دوم با امضا ء راهبرد استراتژیک نظامی میان امریکا و افغانستان باید مواد این توافقنامه طوری باشد که نفع کرزی درآن بیشتر در نظر گرفته شود .یعنی؛ فشارهای کشورهای همسایه افغانستان از جمله ایران و پاکستان بر کرزی ؛ وی را به این امتیاز گیری واداشته است که منافع شان با امضای این راهبرد نظامی امریکا با افغانستان منافع این کشورها توسط کرزی باید حفظ و یا حد اقل کمتر در خطر بافتد.
از اینرو ، دادن چنین امتیازات به کرزی میتواند ایکسیر برای درد جانکاه امریکا که فعلا به آن مبتلا است ؛ مسکن خوب ، تجویز کم هزینه وکار ساز برای امریکا و فرصتی انتقام جویی سیاسی و شخصی کرزی پنداشته شود .
به نظر من محور اصلی این نشست سه و چهار روزه کرزی و اوباما در امریکا ، فرصتی مناسبی برای سبک و سنگین کردن همین مسایل و سنجش دقیق به جوانب مثبت و منفی یک معامله ای مفید باشد تا بتوانند طرفین قضیه به یک معامله گری نهایی که بقول کرزی که دو ماه پیش طی یک سخن رانی بیان داشت که درآن گفته بود : " با امریکا طوری معامله میکنیم که نه سیخ بسوزد و نه کباب " که این نشست به این سخنش ، جامه عمل پوشاندن و دادن جنبه ء عملی به همان نظریه " معامله " خواهد بود و نه چیزی دیگری .