دستانش درطبله می گردد خدا کند ملا نشود

پشتونهای شرق افغانستان خصوصا مناطق لغمان نسبت به سایر مناطق پشتون نشین با هنر موسیقی ضرب دار علاقهء بیش ازحد دارند. شور وهیجانی که برای پشتونها ازشنیدن صدای دهل دست میدهد، حتی محققین غرب را به تعجب وا داشته است. مولف کتاب افغانان الفنستون ، پشتونها را مست ترین مردم جهان خوانده است که بارقص وپایکوبی ونواختن آلات بادی وضربی علاقهء فراوان دارند.

ازقدیم ها یک حکایت مشهور فولکلور سرزبانها باقی مانده است که میگویند ‍ یک خبرنگار ازیک فامیل هنرمند ولایت لغمان پرسیدکه: چند پسر دارد وی درچواب گفت که به فضل خداوند چهار پسر دارم سه تای آنها هنرمند است تنها یکی از آنها را خدا زد ‍ به ملایی رو آورد.دستانش درطبله می گشت ولی خدا زدش وحالا ملا شده است.

اما این شور وهیجان را اولا انګلیسها بعدا مقامات پاکستانی ازمردم پشتون ګرفتند وجایش را به ملاها ومدارس دیوبندی تبدیل نمودند، هرچند ملایی نیز درمیان قوم پشتون چندان پیشهء آبرومند نمی باشد وهمیشه با دفن میت وتکفین وتجهیز مرده ها سر وکار دارد ولی بازهم نسبت به هنرموسیقی از عزت ومنزلتی نزد قبایل روستایی در دهات وقصبات برخوردار است. ولی درسالهای اشغال افغانستان توسط روسها بازار ملا وطالب درمیان قبایل پشتون دوطرف مرز افغانستان وپاکستان، چنان ګرم شد، که به قول افراسیاب خټک نویسنده وتحلیلګر اوغان پاکستانی ، تمام هویت ملی وناسیونالیزم پشتونی را تحت الشعاع قرار داد.

رحیم الله یوسفزی ژورنالست دیګر پاکستانی نیز به همین عقیده است. اومیګوید با سرازیر شدن اعراب درسالهای هشتاد ونود میلادی به منطقهء ارباب رود پشاور، دیګر تمام دکانها، مغازه های خرید وفروش جراید واخبار و داد وستد میان مردم همه به زبان عربی بود.

ازهردکان جز آواز قرآن وترانه های عربی وپشتو بدون ساز دیګر چیزی شنیده نمیشد.»

آری!

ازهمین فضای خشک وملایی بود که مقامات پاکستان خصوصا جنرال نصیرالله بابر، با پول عربستان سعودی وپلانګزاری انګلیسها وابتکارات عملی خودش ، طالبان مدارس دیوبندی را به استقامت قندهار مارش داده وبرای ازبین بردن وخفه ساختن آخرین نشانه های باقی مانده از هنرموسیقی افغانستان دست بکار شدند.

اکثریت پشتونها تا ګرفتن کابل به وسیلهء طالبان نظر مساعدی نسبت به این ګروه قومی داشتند ولی باخفه نمودن ساز وسرود ودهل عنعنوی پشتونها خصوصا در رادیو وتلویزیون، طالبان، پشتیبانی قومی خویش را از دست داده ومجبور شدند تا به نیروهای عرب وکشمیری وچچینی برای قلع وقمع نمودن مخالفان شان درشمال رو آورند.

غوث خیبری یکی از کارمندان سابق رادیو افغانستان درهمان سالها ازکشور آلمان نامه ای به طارق بزګر مسؤول جریدهء دعوت ارسال نموده و اظهار نمود که طالبان دیګر یک جنبش پشتونی نیست واز فرهنګ وتاریخ پشتونها نماینده ګی نمیکند.

حالا نیز درجنګهای قلمی میان خود پشتونها این موضوع را میتوان به وضاحت مشاهده کرد، نویسنده های چپګرا وسیکولار پشتون نظیر سرلوچ مرادزی درشهراستوکهولم، بر توسن ضدیت علنی وآشکار خویش باطالبان وحزب اسلامی وتمام افکار طالبانی مهمیز میزند واین ګروه ها را برخاسته ازمتن فرهنګ پشتونوالی نمیداند ولی اسلامګرایان وسنتی های پشتون نظیر استاد قریب الرحمن سعید واصالت یار وجهادیار وشاه محمودخان حصین بر خائن بودن عناصر ضد طالبان درمیان پشتونها تاکید دارند. اما ازموضوع اصلی نباید دور برویم که همانا موضوع رقص وموسیقی است.

چنانچه عرض شد، درمیان پشتونها مردم لغمان نسبت به سائر مناطق افغانستان، انس وعلاقه ای شدیدی به موسیقی دارند. درمرکز لغمان زیارتی وجود دارد بنام مهترلام بابا، به قول امین الدین سعیدی سعید افغانی، پژوهشګر مسایل دینی این زیارت درزمان های قدیم محل رقص وسماع تعدادی ازطالبان مجذوب بوده است.

آن طلبه هایکه درخلال فراګیری تعلیمات دینی وجد وحال عرفانی برایشان دست میداد، کتاب ومدرسه وقال وقیل را کنار ګذاشته وبه رقص ومستی درکنار مرقد مهترلام بابا می پرداختند،

ازقال وقیل مدرسه حال دلم ګرفت
یک چند دو روزی خدمت معشوق ومی کنم

بناء فضای فرهنګی استان لغمان افغانستان بیشتر ازهرمنطقهء دیګر با حال وهوای موسیقی ازقدیمها سازګار بوده است ومردمان آندیار برخلاف دیګر پشتونها میان اسلام سنتی وهنر موسیقی ورقص وسماع چون ترکها روابط روحانی برقرار ساخته بودند.

بیجا نبود که ازمیان همان مردم شخصیتهای برجستهء هنری نظیر شادروان احمدظاهر قد برافراشت. ولی درقندهار افغانستان با وجود بروز استعدادهای ناب وسرشار ادبی وهنری چون داکتر صادق فطرت ناشناس، استاد سلیم کندهاری، شهزاده، رحمانی، عبدالر،وف کندهاری، بشیر کندهاری وغیره بازهم بستر مناسبی برای شګوفایی بیشتر این استعدادها وجود نداشته است، زیرا فضای فرهنګی وهنری درین منطقه با اسلام خشک شریعت طالبانی چنان آمیخته است، که جز زاهدان ریا کار دیګر کسی را مجال تنفس درهمچو فضا نیست. چماق تکفیر و توهین درین منطقه دایما برسر استعدادهای هنر موسیقی فرود آمده و میاید. پدر دکتر ناشناس، خود یکی از زاهدان ریار کاری بوده است که ازشنیدن موسیقی وساز وسرود لذت می برده ولی نواختن آلات موسیقی وسردون غزل را توسط پسران خود توهین وکسر شأن برای خویش میدانسته است. قندهار ازقدیم تا الحال ،بستر مناسبی بوده است برای رشد افکار طالبانی وپلانهای آی اس آی که خود پشتونها را میخواهند خلع هنر وموسیقی وهویت فرهنګی سازند. ولی باتمام این تعصبات قبیلوی وبرداشت های مذهبی، طالبان هنوزهم برای پشتونها جاذبهء مخصوص خودرا دارد. کم نیستند افرادی مانند اسمعیل یون وروستار تره کی که در وجود ملا محمد عمر مجهول وساخته شده در آی اس آی پاکستان که هنوز وجود خارجی هم ندارد، شخصیت ګمشدهء میرویس خان هوتکی واشرف هوتکی را جستجو میکنند تا بار دیګر با سوختاندن اصفهان تاریخ پشتونها را زنده سازد .

بناء برای پشتونها خیلی مشکل است تا طالبان را از خودشان برانند وآنها را نسبت به نیرو های ضد طالبان ترجیح دهند.

درویدیوکلیپ حاضر پسرک پنچ ساله بنام سلمان نیز یکی از استعدادهای فوق العاده درمیان اوغانهای مهاجر در اروپا می باشد که ازسن سه سالگی دستانش به نواختن طبله عادت کرده است.

اوفعلا نغمهء بی بی شرینی را خیلی خوب می نوازد.

بی بی شرینی ژړی ګلی

راباندی واچوه سورشال جوړه لاسونه.
بی بی شرینی
هی!!!!
ډمډمو ډم ډمو ډم ډم

بناء ماهم برای شگوفایی استعداد وی ازصمیم قلب دعا میکنیم که وی ی‍کی از استادان طبله بار آید نه کدام ملای انتحاری
ایمیل تماس:

parvisbehman rocketmail.com