وداع با خوابگرد ها!

تابستان امسال افغانستان را تب و تاب انتخابات گرمتر از گذشته ساخته است. اینک فضای کابل مجبوراست در کنار همۀ آنچه هوا را آلوده و غیرقابل تحمل و تنفس ساخته است، گزافه گویی های کاندیدان سیرشمار را نیز به روی دوش بکشد.

کاندیدانی که بیشتر به " خوابگرد " ها مانند اند! از دنیا و مافیاها جز همان خام تنیده های خود شان ، عینیت و حقیقتی را درک نکرده بی گدار به آب زده اند.

در این میان اما آنکه یک سر و گردن از دیگران بالا تر می نشیند؛ آقای کرزی است!

کرزی؛ دیگر اسمیست که معرف خودش است و یاد آور ناکامی ها و حسرت های بسیاریست که به بهای فرصت ها و امکانات وسیعی خریده شده .

اندکی قبل از شبی که این سطور رقم بخورد، به سلسلۀ برنامه های " مباحثات انتخاباتی " شبکۀ جهانی
تلویزیون آریانا، آقای نصیر فیاض، تهیه گر و برندۀ برنامه میزبان دکتر وحید عمر، رئیس ستاد انتخاباتی حامد کرزی، و آقای بدلباس دیگری از کارمندان – رضاکار به قول خود آن آقا –ستاد انتخاباتی آقای دکتر عبدالله عبدالله، که متاسفانه اسم شان فراموشم شده بود که در جریان گفت و شنید ها مسایل و نکاتی جالب و قابل تعمقی عنوان شدند و اینک در حاشیه آن .

آقای دکتر وحید عمر، با آنکه در مقایسه با سایر کسانی که مسوولیت ستاد انتخاباتی این یا آن کاندیدا ها را دارند جوان است، ولی سخنور خوبیست و حد اقل در برنامۀ که آماج نظر بنده است ، برحریف خود مسلط بود و توانست او را در تنگا قرار دهد.

آقایی که به نمایندگی از ستاد انتخاباتی دکتر عبدالله،در برنامه اشتراک داشت برضعف های مدیریتی کرزی،
نقض ساختار حکومتی حاکم برکشور، تکرار اشتباهات و چرخیدن برمحور گسستن ها و پیوستن های آقای کرزی با شخصیت های از میان اقوام ، و ضرورت تغییر نظام صحبت میکرد اما نه مستدل و مدلل که بتواند شنونده را اقناع کند.

مثلا وقتی همین آقای رضا کار در ستاد انتخاباتی دکتر عبدالله، از سوی نصیر فیاض ، مورد سوال قرارگرفت که شما میفرماید تغییر ساختار ریاستی به صدارتی پارلمانی ، منظور شما از کدام نوع این ساختار است ، زیرا نمونه های متفاوت از این نوع نظام درکشورهای مختلف جهان حاکم اند، روشن شد که آقا چندان سررشتۀ از موضوع ندارند و متاسفانه تا آخر هم قادر به دفاع از مواضع و دیدگاه های کاندید مورد نظر خود نگشتند.

اما آقای دکتر وحید عمر.

این آقا با آنکه برروند برنامه مسلط بود و پاسخ سوالات را بخوبی ارائه میکرد، اما درعین حال مثل آن سخن میگفت که گویی مردم و مخاطبین کرزی را نمی شناسند و برای دو دوره در راس امور کشور او را نیاموزده اند !
جایی آقای عمر با لحنی که حکایت از نارضایتی ایشان میکرد، از سخنرانی دکتر عبدالله در جمع دانشجویان دانشگاه کابل یاد آوری کرد و گله نموده فرمود که متعجب است چگونه آقای دکتر عبدالله از کارکرد هشت سالۀ دولت و رئیس دولت انتقاد میکند در حالیکه خود برای مدت مدیدی در همان دولت و زیر نظر همین رئیس دولت تصدی پست مهمی را به عهده داشته است.

توقع میرفت که آقای رضا کار، که به نمایندگی از ستاد انتخاباتی دکتر عبدالله به برنامه آمده بود، طوری پاسخ میداد که حق آقای عمر را کف دستش میگذاشت اما چنین نشد!

اینک بنده اگرچه دیگر هنگام ، ولی به مقصد اینکه به آقای وحید عمرگفته باشم که بیشتر از این با توهم و در پیش گرفتن شیوۀ " خوابگردی " نمیتوان مردم را اغفال کرد به پاسخ ایشان می پردازم، با تصحیح این نکته که عرایضم به هیچ صورت به معنایی جانبداری از دکتر عبدالله یا کاندید دیگری نیست.

آقای دکترعمر!

وقتی سوال انتقاد از کارکرد هشت سالۀ کرزی و نظام فاسد تحت اداره اش میرود، احتمالا دکتر عبدالله بهتر و بیشتر از دیگران میتواند خرده بگیرد، انتقاد کند و حتی افشاگری کند !

چرا ؟ برای آنکه درست همان نکتۀ ایکه شما آقای عمر با تکیه برآن تلاش کردید تا استدلال تانرا در رابطه به نادرست بودن انتقادات دکتر عبدالله از روش های مدیریتی آقای کرزی ، استوار سازید ، به او اجازه میدهد تا با جرئت از کرزی و دولت ناکام او انتقاد کند.

دکتر عبدالله، از نخستین روز های که سرنوشت دولت موقت پس از طالبان در همایش " بن " رقم میخورد با جریانات ، طرف ها و شخصیت ها و افراد آشنا بود و این روند پیش نظر او شکل گرفت.

سپس همگام با کرزی، و تیم همراه او برای چند سال جزء مهمی در بدنه و کابینه دولت گشت و از درون شاهد کجروی های کرزی و حواریون ایشان بود و ایکاش در همان آوان پرده از روی سیه کاری های جناب کرزی و اطرافیان شان برمیداشت و اتمام حجت میکرد، اما شاید هنوز هم دیر نباشد و حد اقل در این برهۀ حساس و سرنوشت ساز تاریخ کشور ما با برملا ساختن آن حقایقی که شاهد بوده است مردم را از اشتباه مکرر انتخاب کرزی ، برحذر دارد.

از سوی دیگر، این تنها دکتر عبدالله نیست که با بیرون شدن از کابینه ،انگشت انتقاد برداشته و کرزی را به چالش کشیده باشد!

در مقیاس داخلی و از جمع همکاران نزدیک آقای کرزی، بسیارند شخصیت های که امروز شدید تر از دکترعبدالله به عملکرد های دولت و رئیس دولت می تازند.

شناخته شده تر از دیگران در این جمع، آقای دکتر اشرف غنی احمد زی، تشریف دارند که ایشان نیز زمانی با ترک گفتن پست شان در بانک جهانی، به کابینه کرزی پیوستند و اتفاقاُ یکی از مقتدر ترین چهره های تصمیم بگیر در حلقه وزرا بودند.

دکتر اشرف غنی احمد زی، که سوابق کاری و تحصیلات اکادمیک اش خیلی بهتر و بیشتر از مجموع کاندیدا های دیگربه نظر میرسد، و طرح ها و برنامه های که ایشان برای آینده ترسیم میکنند، مثلا ایجاد زمینه یک میلیون شغل و چندین میلیون واحد مسکونی، نکاتیست که خط مشی او را از خط مشی سایرکاندیدا ها متمایز میسازد در آگهی کوتاهی که روزانه چند بار از طریق تلویزیون آریانا پخش میگردد ، آقای احمد زی به قانوان احوال شخصیه اشاره کرده و کرزی را متهم میسازد که قانونی را ناخوانده و نادانسته امضا نموده است که آزادی ها و حقوق حقه زنان را محدود میسازد!

دکتر احمد زی، با وجود آنکه چنین وجوه امتیاز را دارااست؛ یکی از چهره هائیست که اگر آغازگر گفتمان ها و طرح های انحصارگرانه نباشد، از مشوقین جدی آنست و گفته میشود که هم او در هنگام تصدی و تسلط برشاهرگ مالی کشور، از پرداخت بودجه لازم برای وزرات های دفاع ، داخله ، و بعدا آموزش و پرورش خود داری مینمود با این استدلال که کمک های جامعه جهانی به بازسازی و نوسازی افغانستان اختصاص دارد، نه برای تغذیه نهاد های جنگی و شخصیت های جنگ سالار!

در ضمن ایشان بودند که وقتی ریاست دانشگاه کابل را به عهده گرفتند، پیشنهاد کردند تا زبان تدریس در آن دانشگاه از پارسی به انگلیسی تغییر یابد تا زمینه ساز ارتقا سویه علمی دانشجویان گردد!

و امروز با تمام اینها ، پیشنه ی کاری آقای کرزی و دولت تحت ریاست ایشان را جداَ مورد سوال قرار میدهد!
مگر آقای دکتر وحید عمر، آخرین مطلب روزنامه انگلیسی گاردین را نخوانده و حتی در موردش نشنیده اند که با چه الفاظ رکیکی دولت آقای کرزی را مورد نکوهش قرار داده است؟ روزنامه ی که همین یکی دو سال قبل هفته وار برای رئیس جمهور منتخب افغانستان! لقب های خوشایند اهدا میکرد و محاسنی در او میدید و می جست که جز انگلیس شاید دیگران قابلیت درک و دریافت آن محاسن را ندارند!

سبب این تغییر عقیده آیا چیست ، جز ناکامی و عقبگرد های فاحش دولتی که در راس آن آقای کرزی با داشتن حمایت ابر قدرت ها قرار داشت!

آقای وحید عمر!

شما در بخشی از سخنان خود، علت اصلی رویگرد گزینشی آقای کرزی را برای معاونین ، تلاش برای ایجاد مشارکت دانستید و خاطر نشان ساختید که کاندید شما از پی آنست تا زمینه مشارکت نیرو ها و شخصیت های مطرح را در قدرت سیاسی فراهم آورد و بدینوسیله صلاح ملت و مملکت خویشرا تضمین نماید!

بنا به فرمایشات شما انزوای نیرو ها و شخصیت های که آقای کرزی بار دیگر پس از چند بار راندن به باز خواندن آنها پرداخته ، را ضرر بار دانسته و آینده را بدون حضور مستقیم آنها در قدرت ناپایدار ترسیم کردید!
جا دارد بخاطر بیارید، که در اصل دولت موقت که جایگزین رژیم خونریز و دد منش طالبان گشت، نتیجه مشارکت همین نیرو ها و همان شخصیت ها بود!

با تشریک مساعی همین نیرو ها بود که امریکا ولو برای مدت کوتاهی طالبان را از صحنه خارج ساخت و با تکیه به بازوی همان نیرو ها دولت موقت و در راس آن آقای کرزی اولین گام هایش را برداشت!

چرا آن مشارکت دیر نپائید ؟ و چی شد که به همیاری و همباوری نرسید و به حرکتی فراگیر و کانالیزه تغییر شکل نداد و در نیمه راه درز برداشت و پس لرزه هایش اجتماع را نیز به جزایر بیشتری پارچه کرد!

وقتی آقای وزیر خرم، به عنوان شایسته ترین شخصیت برای احراز مقام ارزشمند متولی فرهنگی کشور از درون همین " مشارکت " عرض اندام کرد و با هرگامش ارزشهای فرهنگی را زیرپا های بی ریخت و هراس انگیزش له کرد آنوقت مگر آقای کرزی متوجه نبود که زمینه های مشارکت و مفارقت را خراب کرده است؟

بنا آقای وحید عمر !

شما استعداد و انرژی خویش را صرف تعبیر و تفسیر حرفها،حرکات و سکنات شخصی می نماید که مردم او را خیلی خوب در طول هشت سال " دور خود " چرخیدنش شناخته اند.

مگر آقای کرزی چه حرف و برنامه ی تازه یی عنوان کرده اند که نمایانگر دیدگاه جدید و استراتیژیک ایشان به مسایل و آینده کشور و مردم باشد؟

ایشان از اول کار نیز دلش برای به آغوش کشیدن ملاعمر و حکمتیار می تپیید و حالا شاید با شدت بیشتری به دیواره های قفس سینه اش می زند !

ایشان درست در آخر خط متوجه شده اند که اراده شخصی ، استقلال رای و آزاد منشی عناصر گرانبهای اخلاقی اند که درکنار حمایت خارجی ، میتوانند تاثیر گذار و جاذبه آفرین باشند، اما حالا حرفها و گردن افرازی های جناب ایشان بیشتر به پراگنده گویی کسی شبیه است که در عالم خواب صحبت کند یا از عالم خواب صحبت کند یعنی یک " خوابگرد " !

شاید آقای کرزی شخص خوش قلب و صواب اندیشی باشند؟ اما بدون شک که برای اداره و سرو سامان دادن به وضع کشوری مثل کشور ما و عبور آن از بحران های گوناگون تنها صواب اندیشی و خوش قلبی کافی نیست و این حقیقت را دستاورد های دولت برسراقتدار و رئیس چند مرتبه یی آن هویدا میسازد!

برای عملی گشتن و جا افتادن و نتیجه دادن نیت های صواب، باید روش های درست و دقیق و علمی و عملی را نیز اختیار کرد در غیر آن :" همراه شدن نیتی صواب با روشی نا صواب کمترین عیبش اینست که نا پایدار است ." !

از اینها که بگذریم، مردم ما که جمع کاندیدان در تلاش اند تا به هرنوعی و نحوی نظر شانرا جلب نموده ، رای شانرا بدست آرند باید از گذشت روزگار به قدر کافی آموخته باشند و توجه نمایند که اگر قرار است رای بدهند و انتخاب نمایند ، پس تنها به دانستن نیات فلان کاندید اکتفا نکرده بکله " روش " های پیشنهادی ایشان را مورد کنکاش و مداقه قرار داده و به آنی رای بدهند که همراه با نیتی صواب ، روش صوابی را برای عملی کردن نیاتش نیز پیش پای مردمش میگذارد !

مثلا گاهیکه صحبت از صلح با طالبان و تقسیم قدرت با آنها میشود، و امروزه از آقای کرزی تا گمنام ترین و کم شانس ترین کاندید تفاهم با طالبان را شعارمیدهند، توجه باید داشت که این تفاهم به کدام قیمت و با چه تضمین و از کدام راه حاصل شدنی است ؟

از جانبی تا زمانیکه کاندید یا شخص و شخصیت مطرح یا هم گمنامی ، طرح روشن و تئوری مدونی برای عدالت و اجرای عدالت در کشور ارایه نکرده، دیگر به عملی بودن شعار های او نباید دل بست!

زیرا اگر چنین نباشد و کاندیدی که امیدوار رسیدن به کرسی ریاست جمهوری است ، به این اصل مهم یعنی عدالت توجه نداشته باشد ، بدون شک ما بار دیگر در چنبره ی قدرت غیرمسوول اسیر خواهیم گشت و قدرت غیرمسوول از اولین نشانه هایش اینست که مصالح ملی را تشخیص نمیدهد و برنمی تابد!

رئیس جمهور یعنی شخصی که وظیفه دارد و مسوول است تا به آواز جمهور گوش دهد و این نخستین چیزیست که در دنیا از آنها خواسته میشود!

پس بیائید به " عدالت " رای بدهیم ! و از شکل گرفتن چند باره ی " قدرت غیر مسوول " در کشور جلوگیری کرده آینده یی فرزندان مانرا تضمین کنیم !

با " خوابگرد " ها و خواب هایشان وداع بگوئیم ، و حقیقت اوضاع کشور را پذیرفته شخصیتی را بر گزینیم و برکشیم که با عینیت ها و ذهنیت های " جمهور" آشنا باشد و جمهوری را برخواسته های آنها استوار سازد نه بر " گرده " هایشان !